کلیات روش تمرینی کاتسو

نام این روش از ترکیب دو کلمه ژاپنی “اضافی” (ka) و “فشار” (atsu) گرفته شده است. سیستم کاتسو از نوارهای نازک، تحت کنترل و فشار که در اطراف بازوها و پاها بسته می‌شود، تشکیل شده است.

اساس کار این روش کاهش و یا تعدیل میزان خون خروجی از عضله تحت فشار به سمت قلب و تغییرات فیزیولوژیک جالب و مثبت بعدی در بدن می‌باشد. این روش توسط تجهیزات یا باندهای بادی (Pneumatic bands) که روی بازوها یا پاها بسته می‌شوند، انجام می‌شود. لازم به ذکر است که این باندها در ایران به نام کش‌های جلو بازو، کش‌های بازو یا biceps band شناخته می‌شوند.

با شروع سفت شدن نوارها، سرعت جریان خون عضله به سمت قلب کاهش می‌یابد که باعث می‌شود اندام‌های درحال کار در خون غوطه‌ور شده و میزان اکسیژن کاهش یابد. در نتیجه، مویرگ‌های بیشتری که در حالت عادی تحریک نمی‌شوند از خون پر می‌شوند، میزان غلظت اسید لاکتیک به طور قابل توجهی در خون افزایش می‌یابد و فیبرهای عضلانی تحریک می‌شوند. به عبارت علمی‌تر و تخصصی، این فرآیند باعث رشد سلول‌های اندوتلیال (Endothelial) جدید در رگ‌های خونی و ایجاد مویرگ‌های جدید (رگ‌زایی) می‌شود و تولید اکسید نیتریک را تنظیم می کند. این عمل به منظور بهبود جریان خون و تقویت کشش عروق خونی در کل سیستم است. با تجمع خون همچنین میزان اسیدیته افزایش می‌یابد و اکسیژن بیشتری مصرف می‌شود که باعث تجمع متابولیت‌ها در بافت عضله می‌شوند. این فرآیند سیستم عصبی مرکزی را نیز تحت تاثیر قرار می‎دهد.

نکته جالب توجه در این روش این است که این حالت‌های فیزیولوژیک در حالت عادی تنها در طول تمرین‌های طولانی مدت و سخت رخ می‌دهند. حال این که در این روش تمرینی این اتفاق‌ها در تمرینات راحت‌تر و با بکارگیری وزنه‌های سبک‌تر و حتی بدون بکار گرفتن هیچ وزنه‌ای (با وزن بدن) انجام می‌شود. این در حالی است که بدن در حالتی مشابه با زمان انجام تمرین‌های سخت و طولانی قرار می‌گیرد و همان فشار ایجاد شده با وزنه‌های زیاد در عضله در حال کار شبیه‌سازی می‌شود. این شبیه‌سازی حالت ورزش و تمرین سخت مغز را فریب می‌دهد و مغز فکر می‌کند بدن در حال تمرین بسیار سختی است و این باعث می‌شود که برای بهبود این شرایط، غده هیپوفیز تحریک شده و هورمون‌های رشد و سایر ترکیباتی را که رشد عضلات و متابولیسم چربی را در کل بدن تشویق می‌کنند، را بطور فزاینده‌ای آزاد کند. همچنین، فیبرهای عضلانی در این شبه تمرین سخت بسیار آسیب می‌بینند که فرآیند انطباق و ترمیم عضلات بسیار سریع‌تر رخ می‌دهد بطوریکه در مدت زمان کمتری بعد از تمرین و در عرض چند ساعت ریکاوری کلی بدن و عضلات انجام می‌گیرد. بنابراین، یکی دیگر از مزایای مورد بحث کاتسو این است که باعث فعال شدن فیبرهای عضلانی انقباض سریع و انقباض آهسته می‌شود. این فیبرها به طور معمول در طی اشکال مختلف ورزش فعال می‌شوند، زیرا انقباض سریع در درجه اول برای حداکثر قدرت است و انقباض آهسته برای استقامت است، اما محدودیت مناسب جریان خون به طور موثر مغز را فریب می‌دهد که فکر می‌کند بدن در حال انجام تمرین طولانی مدت با شدت بالا می‌باشد.

کاربردهای مختلف کاتسو

روش تمرینی کاتسو با دهه‌ها تحقیق گسترده در موسسات دانشگاهی عالی دنیا و با پروتکل‌های خاص اثبات شده، میلیون‌ها کاربر در 32 کشور دارد که از این روش تمرینی در ورزش، توان‌بخشی، فعالیت‌های سلامتی در آب و خشکی و همچنین حفظ جوانی خود بهره می‌برند.

بسته به اهداف شما، یک برنامه بهینه کاتسو برای شما وجود دارد. خواه به دنبال بهبودی سریع پس از یک آسیب باشید، یا مشتاق ورزش و تمرین در دوره‌های کوتاه با بار کمتر هستید، یا اینکه بخواهید جوانی خود را حفظ کنید و عضلات بدن خود را تقویت کرده و حفظ کنید، پروتکل‌های خاصی وجود دارد. برخی محققان معتقدند که این مفیدترین روش تمرینی برای افراد از 12 تا 80 سال از میان ورزشکاران نخبه و نیروی ارتش و پدران و مادران خانه‌دار است.

پیامدهای توانایی کاتسو در ایجاد تغییرات فیزیولوژیک عمده در بدن با چنین بارهای سبک و حداقل زمان تمرین بسیار عمیق است. در حالی که سهولت، ایمنی و مزایای آن کاتسو را برای همه افراد مطلوب و عملی می‌کند، اما به نظر می‌رسد که جمعیت‌های خاصی برای بکارگیری تمرین‌های کاتسو بسیار مناسب می‌باشند. ازاین بین می‌توان به افراد مسن، افراد بهبود یافته از آسیب‌های خاص با آتروفی عضلانی قابل توجه، افرادی که از ضایعات مختلف عضلانی یا بیماری‌های تخریب عصبی رنج می‌برند، جانبازان، افرادی که دچار درد مزمن مفصل هستند و افرادی که زمان و یا فضای بسیار کمی برای ورزش کردن دارند، اشاره کرد. بارهای سبک درگیر برای کسانی که مفاصل یا بدن آن‌ها بسیار شکننده است برای تحمل سایر اشکال شدیدتر ورزش مناسب است.

این روش تمرینی اکنون جایگاه خود را به خوبی در قسمت‌های مختلف جهان و در بین اقشار مختلف باز کرده است. امروزه کاتسو در سراسر جهان در تمرین تیم‌های اسکی، کوهنوردی، فوتبال، دو، آمادگی جسمانی، ورزش‌های رزمی، ارتش، شنا و ورزش‌های آبی (Aqua Kaatsu) به طور موثر به کار می‌رود. علاوه بر این، فیزیوتراپیست‌ها و متخصصان ارتوپدی و توابخشی نیز از این روش در بهبود روند بازتوانی بیماران خود بهره می‌گیرند.