در پاسخ به سوال، تورنیکت چیست؟ باید گفت تورنیکت (Tourniquet) یک ابزار پزشکی بوده که در راستای متوقف کردن یا کاهش خونریزی شدید از اندامها به کار میرود. این ابزار معمولاً شامل یک بند قابل تنظیم و یک مکانیزم جهت محکم کردن بند به دور بازو یا پای آسیبدیده است. تورنیکت به طور موقت جریان خون را در ناحیهای که آسیب دیده است، متوقف میکند تا خونریزی کنترل شود و از بروز شوک یا عوارض دیگر جلوگیری گردد.
در برخی از مواقع، مانند جراحتهای شدید در تصادفات، آسیبهای جدی دیگر یا حتی انجام عمل جراحی بهطور همزمان، تورنیکت میتواند به حفظ زندگی فرد کمک کند. استفاده نادرست یا دیرهنگام از تورنیکت ممکن است به آسیبهای دائمی منجر شود، بنابراین باید با احتیاط و به درستی استفاده شود و در صورت امکان تحت نظارت یک متخصص پزشکی انجام گردد. در ادامه این مقاله جهت بررسی بیشتر دستگاه تورنیکت با ما همراه شوید.
تورنیکت چیست؟
تورنیکه وسیله ای جهت اعمال فشار بر اندامها به منظور ایجاد ایسکمی یا توقف جریان خون مورد استفاده قرار میگیرد. در برخی از مواقع ممکن است از تورنیکه در راستای موارد اورژانسی، جراحی یا توانبخشی بعد از عمل استفاده شود.
یک تورنیکت ساده را می توان از چوب و طناب درست کرد، اما استفاده از تورنیکتهای موقت به مرور زمان به دلیل عدم کارایی آنها در مقایسه با تورنیکت های تجاری و حرفه ای کاهش یافته است. این ممکن است جریان خون را متوقف کند، اما عوارض جانبی مانند آسیب بافت نرم و آسیب عصبی ممکن است رخ دهد.
تاریخچه
شواهد به دست آمده نشان میدهد که در سال 600 قبل از میلاد مسیح، پزشک و جراح به نام سوشروتا (Sushruta) – که تعدادی او را به عنوان پدر جراحی میدانند – در هند باستان از تکه های چرمی که خودش آن ها را می ساخته و وسیله ای را در راستای کاهش جریان خون به برخی از نقاط بدن طراحی و اجرا میکرد. همچنین از حدود سال 200 قبل از میلاد مسیح تا 500 سال پس از میلاد مسیح در امپراطوری روم باستان نیز شواهدی دال بر استفاده از تورنیکت (با استفاده از چرم یا حلقه های برنزی) یافت شده است.
در قرن 17، جین لوییس پتیت فن اسمارچ (Jean-Louis Petit) دستگاهی تحت عنوان “تورنیکت پیچ” (tourniquet à vis) به آکادمی علمی سلطنتی پاریس (Royal Scientific Academy of Paris) ارائه کرد. اختراع او یک تورنیکت پین شده، متشکل از یک باند با یک پین قلعی یا چوبی بود. اما لیستر (Lister) را میتوان اولین پزشکی دانست که در عمل های جراحی از تورنیکت استفاده کرد ( قبل از او کارایی تورنیکت در قطع عضو کردن بود). او معتقد بود که قبل از استفاده از تورنیکت، اندام مورد نظر باید 3 دقیقه بالا نگه داشته شود تا خون داخل آن اندام بتواند از اندام مورد نظر خارج شود.
تورنیکت دیگری که به صورت معمول استفاده میشد، یک بانداژ لاستیکی تخت بود که توسط یوهان فردریش آگوست (Johann Friedrich August von Esmarch )، پروفسور جراحی در دانشگاه کیل (Kiel university) در قرن 19، ارائه شد. همچنین او اعلام کرد، در صورتی که بافت های نرم دارای جرم یا چرک باشند از بانداژ لاستیکی استفاده نشود تا از پخش شدن عفونت جلوگیری شود که اکنون به عنوان یک قانون استفاده میشود.
در سال های بعد طراحی تورنیکت بهبود یافت و امن تر شد. در سال 1984 میلادی یک مهندس بیوتکنولوژی به نام مک اوان (Mac Evan) سیستم های تورنیکت ریزرایانه ای (micro computerized tourniquet systems) ابداع کرد. این سیستم ها قابلیت این را دارند که به طور پیوسته فشار و زمان را اندازه گیری کننده تا از افت فشار ناگهانی در مدت استفاده از تورنیکت – به دلیل تغییر در جریان برق یا اشتباه استفاده کننده – جلوگیری کنند. همچنین می تواند میانگین فشار اسنداد هر بیمار را نیز محاسبه کند.
انواع تورنیکت چیست؟
تورنیکتها انواع مختلفی دارند که هر یک برای کاربرد خاصی طراحی شدهاند. این ابزارها به طور کلی به دستههای زیر تقسیم میشوند:
تورنیکتهای دستی (Manual Tourniquets)
این نوع تورنیکتها به طور دستی و به کمک نیروی انسانی تنظیم و محکم میشوند. معمولا از بندها و پیچهای قابل تنظیم تشکیل شدهاند و به وسیلهی فشار فیزیکی برای متوقف کردن خونریزی به کار میروند، استفاده از این نوع تورنیکت میتواند انرژی به نسبت زیادی را در راستای کاهش خونریزی از فرد سلب کند.
ویژگیهای تورنیکت دستی:
- قابل تنظیم برای اندازههای مختلف اندام
- ساده و مؤثر در مواقع اضطراری
- نیاز به اعمال فشار دستی
تورنیکتهای نظامی یا دستی(Manual Tourniquet)
انواع تورنیکتهای نظامی یا دستی، ابزارهایی ساده و کاربردی هستند که برای متوقف کردن خونریزی و کنترل فشار به طور دستی استفاده میشوند. این نوع تورنیکتها بهویژه در محیطهای غیرپزشکی و شرایط اضطراری مانند میدانهای جنگ یا عملیاتهای نظامی بسیار مفید هستند.
ویژگیهای تورنیکت نظامی:
- تنظیم دستی فشار
- مناسب برای استفاده در شرایط بحرانی
- قابلیت استفاده آسان
- استحکام و دوام بالا
تورنیکتهای دیجیتال (Digital tourniquet)
تورنیکت دیجیتال یا خودکار با استفاده از مکانیزمهای اتوماتیک و موتوری جهت تنظیم فشار و متوقف کردن خونریزی طراحی شدهاند. این نوع تورنیکتها معمولاً در محیطهای بیمارستانی و جراحی کاربرد بسیار گستردهای دارند.
ویژگیهای تورنیکت خودکار:
- تنظیم خودکار فشار
- مناسب برای استفاده در محیطهای پزشکی حرفهای
- دقت بالا
- کنترل بهتر فشار
آشنایی با چهار قانون تورنیکه
4 قوانین تورنیکه به اصولی اطلاق میشوند که جهت استفاده صحیح و مؤثر از تورنیکه (رگ بند) به منظور کنترل خونریزی در شرایط اضطراری به کار میروند. این قوانین به طور کلی شامل موارد زیر هستند:
- استفاده سریع و زودهنگام در مواقع ضروری: تورنیکه باید در اسرع وقت و در صورت نیاز به کار گرفته شود. هر چه استفاده از آن سریعتر صورت بگیرد، احتمال نجات فرد بیشتر خواهد بود. به تاخیر انداختن در استفاده از تورنیکه میتواند به افزایش خطر عوارض و کاهش اثربخشی آن را برای فرد به ارمغان آورد.
- استفاده درست و اصولی از تورنیکه: تورنیکه باید بالاتر از محل خونریزی (یعنی بین محل خونریزی و قلب) قرار گیرد. این کار به جلوگیری از جریان خون به ناحیه آسیبدیده و کنترل بهتر خونریزی کمک بسیار زیادی میکند.
- محکم کردن درست تورنیکت: تورنیکه باید به اندازه کافی محکم شود تا جریان خون به طور کامل متوقف شود. با این حال، فشار نباید آنقدر زیاد باشد که به بافتهای اطراف آسیب برساند.
- عدم برداشتن یا جابجایی: پس از قرار دادن تورنیکه، باید تا زمانی که فرد به مراقبتهای پزشکی تخصصی دست یابد، به همان حالت باقی بماند. برداشتن یا جابجایی تورنیکه میتواند به خونریزی مجدد منجر شود و وضعیت را باری فرد وخیمتر کند.
این اصول کمک میکنند تا استفاده از تورنیکه به طور مؤثر و ایمن انجام شود و به نجات جان فرد آسیبدیده کمک کند.
روش استفاده و آموزش بستن تورنیکه
در دنیای پزشکی امروز، تورنیکتها بهعنوان ابزاری حیاتی برای مدیریت خونریزیهای شدید در تجهیزات اتاق عمل شناخته میشوند. با این حال، استفاده نادرست از آنها میتواند آسیبهای جدی و غیرقابل جبرانی را برای فرد به ارمغان آورد. حداکثر مدت زمان توصیهشده برای استفاده از تورنیکت بر روی یک عضو، دو ساعت است. در عملهای جراحی که بیش از ۳ ساعت طول میکشند، باید پس از هر ۲ ساعت استفاده از تورنیکت دیجیتال، نیم ساعت استراحت داده شود تا از آسیبهای ناشی از فشار طولانیمدت، مانند آسیبهای عضلانی، جلوگیری شود.
نحوه استفاده از تورنیکت دیجیتالی
تورنیکتهای دیجیتال بهطور معمول شامل یک یا دو کاف هستند که اپراتور پس از بستن آنها به دور محل آسیبدیده، با استفاده از پنل کنترلی میزان فشار را بهصورت کامل اصولی تنظیم میکند.تورنیکتهای دیجیتالی با بهرهگیری از ساز و کار اصولی خون رسانی را به بخش آسیب دیده محدود کرده و از خطر افت فشار شدید بیمار در حین جراحی و خطرات ناشی از عملها جراحی طولانی مدت را کاهش میدهد . این کار میتواند با استفاده از کمربند، طناب، بانداژ یا دستگاههای تخصصی صورت گیرد.
برای استفاده صحیح از تورنیکت، آن را حدود ۵ سانتیمتر بالاتر از محل خونریزی ببندید. باید توجه داشته باشید که استفاده از تورنیکت بر روی مناطق حساس مانند گردن، شکم یا قفسه سینه ممنوع است. همچنین، استفاده از تورنیکت برای بیش از ۱ تا ۲ ساعت ممکن است موجب آسیب به فرد شود.
عوارض طولانی بستن تورنیکه
بستن طولانی مدت تورنیکه میتواند به مشکلات و عوارض متعددی منجر شود. مهم است که تورنیکه فقط برای مدت زمان لازم و به درستی استفاده شود تا از بروز این مشکلات جلوگیری شود. عوارض طولانی بستن تورنیکه شامل موارد زیر است:
- آسیب به بافتهای نرم: فشار طولانیمدت تورنیکه میتواند به بافتهای نرم مانند پوست، عضلات و اعصاب آسیب بزند. این آسیب میتواند منجر به نکروز (مرگ بافت) شود و در برخی موارد نیاز به جراحی داشته باشد.
- تجمع سموم و محصولات متابولیکی: وقتی خون در زیر تورنیکه به دام میافتد، ممکن است محصولات متابولیکی و سموم ناشی از تجزیه بافتها در خون تجمع پیدا کنند. این تجمع میتواند باعث ایجاد وضعیتهای خطرناک پس از برداشتن تورنیکه شود.
- آسیب عصبی: فشار طولانیمدت میتواند به عصبها آسیب بزند و منجر به مشکلاتی نظیر بیحسی، ضعف و درد مزمن در ناحیه آسیبدیده شود.
- اختلال در عملکرد عضو: فشار طولانیمدت ممکن است به عملکرد صحیح عضو آسیبدیده آسیب برساند و در موارد شدید، منجر به از دست دادن عملکرد کامل عضو شود.
- تشکیل لختههای خون: فشار مداوم بر روی رگهای خونی میتواند منجر به تشکیل لختههای خون یا ترومبوز ورید عمقی شود و احتمال بروز آمبولی را در فرد به ویژه خانومهای باردار افزایش میدهد.
قیمت تورنیکت دیجیتال
از آنجایی که استفاده از دستگاه تورنیکت دیجیتال با توجه به کارکرد اصولی خود در هر بیمارستان و اتاق عملی ضروری است، اطلاع از قیمت دستگاه تورنیکت برای برخی از بیمارستانها و مراکز درمانی در راستای تهیه آن حائز اهمیت است. درصورتی که قصد خرید یا اطلاع از قیمت تورنیکه دیجیتالی را دارید، میتوانید با تیم مشاوره آنهوما در تماس باشید.
سخن پایانی
در نتیجهگیری در پاسخ به سوال تورنیکت چیست؟، میتوان گفت: تورنیکه یکی از ابزارهای حیاتی در مدیریت وضعیتهای اورژانسی است که در مواقع نیاز به منظور توقف خونریزی شدید، بهویژه در محیطهای پزشکی و امداد و نجات، مورد استفاده قرار میگیرد. این ابزار بهویژه در شرایطی که خونریزی کنترل نشدنی وجود دارد، از اهمیت ویژهای برخوردار است. با استفاده صحیح و بهموقع از تورنیکت، میتوان جان بیماران را نجات داده و از عوارض جدی ناشی از خونریزی جلوگیری کرد. بنابراین، آموزش و آگاهی درباره نحوه استفاده از تورنیکت برای هر فردی که در محیطهای پرخطر فعالیت میکند، ضروری است.
شما میتوانید دستگاه تورنیکت دیجیتالی را با بالاترین کیفیت و بهترین قیمت از شرکت فراهوش الکترومکانیک آرسام با برند آنهوما تهیه نمایید.