درمان پارگی روتاتور کاف با روش های جراحی و غیر جراحی
پارگی روتاتور کاف یکی از شایع‌ترین آسیب‌های شانه است که می‌تواند به طور قابل توجهی کیفیت زندگی فرد را تحت تاثیر قرار دهد. روتاتور کاف مجموعه‌ای از چهار عضله و تاندون است که استخوان بازو را به کتف متصل کرده و مسئول پایداری شانه و انجام حرکات چرخشی بازو هستند.
پارگی در هر یک از این تاندون‌ها می‌تواند باعث درد، ضعف و محدودیت حرکتی شود. درمان پارگی روتاتور کاف بسته به شدت پارگی، سن بیمار، سطح فعالیت و عوامل دیگر متفاوت است و می‌تواند شامل روش‌های غیرجراحی و جراحی باشد.جراحی های ارتوپدی نیازمند تجهیزات ارتوپدی پیشرفتهمانند ست آرتروسکوپی و دیگر تجهیزات می باشند.
معاینه پزشک جهت شناسایی آسیب در شانه
اگر علائم پارگی روتاتور کاف را دارید؛تشخیص دقیق توسط برای انتخاب بهترین روش درمانی ضروری است. پزشک ابتدا شرح حال کاملی از بیمار گرفته و در مورد علائم، نحوه شروع درد و فعالیت‌هایی که درد را تشدید می‌کنند، سوال می‌پرسد. معاینه فیزیکی شامل ارزیابی دامنه حرکتی، قدرت عضلانی و انجام تست‌های خاص برای بررسی پایداری شانه و وجود درد در حین حرکات خاص است.شما می توانید برای آشنایی با تمام تست های شانه جهت تشخیص آسیب شانه به این مقاله مراجعه کنید.
درمان پارگی روتاتور کاف
درمان‌های غیرجراحی پارگی روتاتور کاف
درمان‌های غیرجراحی برای پارگی روتاتور کاف، سنگ بنای اولیه درمان در بسیاری از بیماران، به ویژه آن‌هایی که دچار پارگی‌های جزئی هستند یا سطح فعالیت کمتری دارند، محسوب می‌شود.
هدف اصلی این نوع درمان پارگی روتاتور کاف ، کاهش درد، بهبود دامنه حرکتی و بازیابی قدرت عضلانی است تا بیمار بتواند به فعالیت‌های روزمره خود بازگردد. این استراتژی‌ها بر اساس توانایی طبیعی بدن برای ترمیم خود و همچنین تقویت مکانیسم‌های حمایتی شانه بنا شده‌اند.
۱. استراحت و اصلاح فعالیت روزمره برای درمان پارگی روتاتور کاف
اولین گام در مدیریت غیرجراحی، استراحت نسبی و اصلاح فعالیت‌های روزمره است. این به معنای اجتناب از هرگونه فعالیتی است که باعث تشدید درد یا فشار بر تاندون‌های آسیب‌دیده می‌شود. بی‌حرکت کردن شانه با استفاده از آویز دست در مراحل اولیه می‌تواند به کاهش التهاب و محافظت از تاندون در برابر آسیب بیشتر کمک کند.
این استراحت فرصتی برای شروع فرآیند ترمیم طبیعی بدن فراهم می‌آورد و از تنش‌های مکانیکی زودهنگام که ممکن است به بهبودی آسیب برسانند، جلوگیری می‌کند. مدت زمان و میزان استراحت باید تحت نظر پزشک تعیین شود، زیرا بی‌حرکتی طولانی‌مدت نیز می‌تواند منجر به یخ زدگی شانه شود.
۲. دارودرمانی برای پارگی روتاتور کاف
داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن، ناپروکسن و دیکلوفناک، از جمله رایج‌ترین داروهایی هستند که برای کنترل درد و کاهش التهاب ناشی از پارگی روتاتور کاف تجویز می‌شوند. این داروها با مهار آنزیم‌های دخیل در مسیرهای التهابی، به تسکین علائم کمک می‌کنند. استفاده از این داروها معمولاً کوتاه‌مدت است و باید با احتیاط و زیر نظر پزشک مصرف شوند، به خصوص در بیماران با سابقه مشکلات گوارشی یا کلیوی.
۳. نقش فیزیوتراپی در درمان پارگی روتاتور کاف
فیزیوتراپی رکن اساسی درمان غیرجراحی پارگی روتاتور کاف است و برنامه‌ریزی دقیق آن توسط یک فیزیوتراپیست مجرب صورت می‌گیرد. این برنامه معمولاً شامل سه مرحله اصلی است:
- کاهش درد و التهاب: در مراحل اولیه درمان پارگی روتاتور کاف به وسیله فیزیوتراپی، تمرکز بر کنترل درد و التهاب از طریق روش‌هایی مانند یخ‌درمانی، گرما درمانی، الکتروتراپی (مانند TENS) و تکنیک‌های دستی ملایم است.
- بازگرداندن دامنه حرکتی: پس از کاهش درد اولیه، تمرینات کششی ملایم و پیشرونده برای بهبود انعطاف‌پذیری و دامنه حرکتی مفصل شانه آغاز می‌شود. این تمرینات شامل کشش‌های غیرفعال (کمک‌گرفته) و فعال-کمکی هستند.
- تقویت عضلانی و تثبیت شانه: در این مرحله، تمرینات تقویتی برای عضلات روتاتور کاف (شامل سوپرااسپیناتوس، اینفرااسپیناتوس، ترس مینور و ساب‌اسکاپولاریس) و همچنین عضلات کتف و اطراف شانه (مانند عضلات اسکاپولوتوراسیک) انجام می‌شود. هدف، بهبود هماهنگی و قدرت عضلانی برای پایداری مفصل شانه و بازگشت به فعالیت‌های عملکردی است. تمرینات شامل استفاده از باندهای مقاومتی، وزنه‌های سبک و تمرینات ایزومتریک و ایزوتونیک هستند.
موفقیت فیزیوتراپی به همکاری و تعهد بیمار به انجام منظم تمرینات بستگی دارد.
۴. تزریقات برای درمان پارگی روتاتور کاف: تسکین موقت و کمک به توانبخشی
تزریق کورتیکواستروئید به فضای ساب‌آکرومیال, به عنوان راهی برای درمان پارگی روتاتور کاف می‌تواند به طور موقت درد و التهاب شدید را کاهش دهد. کورتیکواستروئیدها عوامل ضدالتهاب قدرتمندی هستند که می‌توانند به سرعت علائم را تسکین دهند. با این حال، این تزریقات نباید به عنوان تنها درمان پارگی روتاتور کاف در نظر گرفته شوند و معمولاً به عنوان یک درمان کمکی برای تسکین درد استفاده می‌شوند تا بیمار بتواند فیزیوتراپی را با تحمل بیشتری ادامه دهد.
تزریقات مکرر کورتیکواستروئید برای درمان پارگی روتاتور کاف توصیه نمی‌شود، زیرا ممکن است با عوارضی مانند ضعف تاندون یا آسیب غضروف همراه باشد.
تزریق پلاسمای غنی از پلاکت (PRP) و سلول‌های بنیادی از جدیدترین روش های درمان پارگی روتاتور کاف هستند که پتانسیل ترمیم بافت را دارند. PRP از خون خود بیمار تهیه می‌شود و حاوی فاکتورهای رشد است که ممکن است به ترمیم و بازسازی بافت‌های آسیب‌دیده کمک کنند. تزریق سلول‌های بنیادی نیز با هدف تحریک ترمیم بافتی انجام می‌شود.
با این حال، علی‌رغم نتایج امیدوارکننده اولیه، شواهد علمی قطعی و جامع برای اثربخشی این روش‌ها در تمام موارد پارگی روتاتور کاف هنوز در حال بررسی و تکامل است. این روش‌ها هنوز به عنوان درمان‌های استاندارد برای تمام پارگی‌ها توصیه نمی‌شوند و معمولاً در موارد خاص و تحت شرایط تحقیقاتی یا به عنوان گزینه‌های مکمل در نظر گرفته می‌شوند.
تمرینات روتاتور کاف جهت درمان پارگی روتاتور کاف
تمرینات روتاتور کاف مناسب , یکی از ارکان مهم در روند درمان پارگی روتاتور کاف هستند.تمرینات روتاتور کاف به کاهش درد، بهبود عملکرد مفصل شانه و جلوگیری از عود مجدد آسیب کمک می‌کنند. با تقویت عضلات روتاتور کاف و اطراف شانه، می‌توان پایداری این مفصل حساس را افزایش داد و توانایی انجام فعالیت‌های روزمره را به فرد بازگرداند. در ادامه چند تمرین مؤثر برای تقویت عضلات شانه معرفی شده‌اند که می‌توانند زیر نظر فیزیوتراپیست به کار گرفته شوند:
کشش پاندولی (Pendulum Stretch)
این تمرین یکی از تمرینات روتاتور کاف است. برای شروع فاز کششی درمان پارگی روتاتور کاف بسیار مناسب است. در این تمرین فرد باید کمی به جلو خم شود و بازوی آسیب‌دیده را به صورت آزاد از بدن آویزان کند. سپس با کمک حرکات تنه، دست به صورت دایره‌های کوچک در جهت عقربه‌های ساعت و خلاف آن حرکت می‌کند.
مزایا: افزایش جریان خون، کاهش خشکی مفصل، مناسب برای فاز حاد درد
تکرار: روزانه ۲ تا ۳ بار، هر بار به مدت ۳ دقیقه
تقویت چرخش خارجی با کش مقاومتی (External Rotation with Resistance Band)
در این تمرین، فرد آرنج خود را کنار بدن و در زاویه ۹۰ درجه نگه می‌دارد و کش مقاومتی را به دست گرفته، سپس به‌آرامی ساعد را به سمت بیرون حرکت می‌دهد.
مزایا: تقویت عضلات اینفرااسپیناتوس و ترس مینور
توجه: حرکات باید کنترل‌شده و آهسته باشد، کش نباید خیلی سفت یا شل باشد
چرخش داخلی با کش مقاومتی (Internal Rotation with Resistance Band)
در حالت مشابه تمرین قبلی، این‌بار فرد ساعد را به سمت داخل بدن می‌کشد. این تمرین به تقویت عضله ساب‌اسکاپولاریس کمک می‌کند.
مزایا: افزایش پایداری جلویی شانه، کاهش احتمال دررفتگی
نکته: کش باید در سطح کمر یا کمی پایین‌تر نصب شود
بالا بردن بازو به صورت جانبی (Lateral Arm Raise)
بازو در کنار بدن قرار می‌گیرد و به آرامی تا ارتفاع شانه به طرفین بلند می‌شود. این حرکت باید بدون وزنه یا با وزنه بسیار سبک (نیم کیلو) انجام شود.
مزایا: فعال‌سازی عضله سوپرااسپیناتوس
تکرار: ۱۰ تکرار در ۲ تا ۳ ست، ۳ بار در هفته
کشش با چوب یا عصا (Passive Range of Motion with Stick)
فرد در حالت نشسته یا درازکش با استفاده از یک چوب یا عصا، بازوی آسیب‌دیده را با کمک دست سالم در جهات مختلف (بالا، کنار، چرخش) حرکت می‌دهد.
مزایا: افزایش دامنه حرکتی، بدون فشار مستقیم به مفصل
مناسب برای: فاز اولیه درمان پارگی روتاتور کاف
تمرین ایزومتریک چرخش خارجی (Isometric External Rotation)
در این تمرین، فرد کنار دیوار یا چهارچوب در می‌ایستد و آرنج را در زاویه ۹۰ درجه کنار بدن قرار می‌دهد. سپس با پشت دست به دیوار فشار وارد می‌کند بدون اینکه بازو حرکت کند (یعنی فقط انقباض عضله بدون حرکت مفصل).
مزایا: تقویت ایمن عضلات روتاتور کاف بدون فشار بیش‌ازحد به مفصل
زمان اجرا: ۵ ثانیه نگه داشتن فشار، ۱۰ بار تکرار، ۲ تا ۳ بار در روز
کشش پشت گردن با حوله (Towel Stretch Behind the Neck)
فرد یک حوله را از پشت گردن به سمت پایین می‌گیرد و با دست دیگر از پشت کمر، انتهای دیگر حوله را گرفته و آرام آن را به سمت بالا می‌کشد تا کشش در شانه آسیب‌دیده حس شود.
مزایا: افزایش انعطاف‌پذیری مفصل شانه، کشش تاندون‌ها و عضلات روتاتور کاف
نکته: از حرکات ناگهانی خودداری شود، کشش باید ملایم و پیشرونده باشد
درمان‌های جراحی پارگی روتاتور کاف
در مواردی که درمان‌های غیرجراحی موفقیت‌آمیز نیستند، پارگی کامل تاندون وجود دارد، یا بیمار فردی جوان و فعال با نیازهای عملکردی بالا است، جراحی برای درمان پارگی روتاتور کاف توصیه می‌شود. هدف از جراحی روتاتور کاف، ترمیم تاندون پاره شده و بازگرداندن عملکرد طبیعی شانه است.
- آرتروسکوپی شانه: رایج‌ترین روش جراحی برای ترمیم روتاتور کاف است. در این روش، جراح با استفاده از برش‌های کوچک و ابزارهای ظریف همراه با دوربین (آرتروسکوپ) وارد مفصل شانه شده و تاندون پاره شده را ترمیم می‌کند. مزایای آرتروسکوپی شامل درد کمتر پس از جراحی، اسکار کوچکتر و زمان بهبودی کوتاه‌تر در مقایسه با جراحی باز است.شما می توانید برای دیدن فیلم آرتروسکوپی شانه به مقاله مربوطه مراجعه کنید.
- جراحی باز: در موارد پارگی‌های پیچیده روتاتور کاف یا در صورت وجود مشکلات دیگر در شانه، ممکن است نیاز به جراحی باز با برش بزرگ‌تر باشد.
- مینی-اوپن (Mini-Open) : ترکیبی از دو روش فوق است که در آن برش کوچکتری نسبت به جراحی باز ایجاد می‌شود، اما به جراح امکان دید مستقیم بیشتری را نسبت به آرتروسکوپی می‌دهد.
پس از جراحی روتاتور کاف شانه ، توانبخشی نقش حیاتی در بهبودی کامل دارد. این دوره درمان پارگی روتاتور کاف معمولاً شامل مراحل مختلفی است که از بی‌حرکتی اولیه، تمرینات کششی ملایم، تمرینات تقویتی پیشرونده و در نهایت بازگشت تدریجی به فعالیت‌های روزمره و ورزشی تشکیل می‌شود. موفقیت جراحی و بهبودی کامل به شدت به همکاری بیمار در انجام برنامه توانبخشی بستگی دارد.
کلام آخر
در این مقاله شما با تمامی روش های درمان پارگی روتاتور کاف و تمرینات روتاتور کاف به طور کامل آشنا شدید.در نهایت باید به پزشک متخصص خود اعتماد کنید و تحت درمان قرار بگیرید.به علائم و درد هایی که در ناحیه شانه احساس می کنید بی تفاوت نباشید و هرچه زودتر برای درمان اقدام کنید.
