تکنیک عمل بیرز بلاک

در میان تکنیک‌های مختلف بی‌حسی منطقه‌ای که در اعمال جراحی اندام‌های محیطی مورد استفاده قرار می‌گیرند، تکنیک عمل بیرز بلاک (Bier’s Block ) یا بی‌حسی وریدی داخل اندامی، جایگاهی منحصر‌به‌فرد دارد. این روش که برای نخستین‌بار در اوایل قرن بیستم معرفی شد، با وجود سادگی نسبی در اجرا، همچنان یکی از مؤثرترین و کم‌عارضه‌ترین روش‌ها در جراحی‌های کوتاه‌مدت اندام فوقانی و گاه تحتانی محسوب می‌شود. تلفیق اصول فیزیولوژیک کنترل جریان خون، همراه با کاربرد داروهای بی‌حس‌کننده موضعی، این امکان را فراهم می‌سازد تا در مدت‌زمان کوتاه، بی‌دردی مؤثری حاصل شود، بدون نیاز به بیهوشی عمومی یا تکنیک‌های پیچیده‌تر بلوک عصبی. در این مقاله، به بررسی دقیق‌تری از تکنیک Bier’s Block به همراه تورنیکه، نحوه اجرا، مزایا، محدودیت‌ها و نکات ایمنی آن خواهیم پرداخت؛ تا جایگاه واقعی آن در میان روش‌های بی‌حسی منطقه‌ای بهتر شناخته شود.

بیشتر بخوانید: انواع تورنیکت

تعریف کامل و علمی تکنیک عمل بیرز بلاک

تکنیک عمل بیرز بلاک که در منابع علمی با عنوان Intravenous Regional Anesthesia (IVRA) یا بی‌حسی منطقه‌ای داخل عروقی شناخته می‌شود، یکی از روش‌های مؤثر و نسبتاً ساده برای بی‌حسی اندام‌های محیطی است که به‌ویژه در جراحی‌های کوتاه‌مدت و سرپایی کاربرد گسترده دارد. این روش برای نخستین‌بار در سال 1908 توسط پزشک آلمانی آگوست بیر (August Bier) معرفی شد و تا به امروز، با وجود پیشرفت‌های متعدد در حوزه بیهوشی منطقه‌ای، همچنان به‌عنوان یک روش کم‌خطر، سریع‌الاثر و کم‌هزینه مورد استفاده قرار می‌گیرد.

در تکنیک عمل بیرز بلاک، برخلاف روش‌های معمول بلوک عصبی که با تزریق دارو در اطراف اعصاب انجام می‌شود، داروی بی‌حسی مستقیماً از طریق یک ورید محیطی وارد اندام می‌شود، در حالی که گردش خون اندام با استفاده از تورنیکه (tourniquet) به‌طور موقت متوقف شده است. این اقدام باعث می‌شود داروی بی‌حسی تنها در اندام تزریق‌شده باقی بماند، در موضع اثر کند و از ورود آن به سیستم گردش خون عمومی جلوگیری شود. در نتیجه، بی‌حسی موضعی سریع و مؤثری حاصل می‌شود که برای اعمال جراحی با مدت‌زمان کوتاه بسیار مناسب است.

بیشتر بخوانید: 4 قانون تورنیکت

مراحل اجرای تکنیک عمل بیرز بلاک

اجرای دقیق و اصولی تکنیک عمل بیرز بلاک مستلزم رعایت مراحل زیر است:

1. تعبیه کاتتر وریدی: ابتدا یک کاتتر در یکی از وریدهای سطحی اندام تحت درمان (معمولاً در پشت دست یا ناحیه مچ) قرار داده می‌شود.

2. خالی کردن خون از اندام (Exsanguination): با بالا نگه داشتن اندام و استفاده از باند الاستیک، خون موجود در اندام به سمت مرکز بدن هدایت می‌شود تا رگ‌ها از خون تهی شوند.

3. اعمال تورنیکه: معمولاً از یک تورنیکه پنوماتیک (بادی) با دو محفظه استفاده می‌شود که روی بازو بسته می‌شود تا از بازگشت خون به اندام جلوگیری کرده و شرایط بی‌خونی موضعی را حفظ کند. ابتدا بخش دیستال و سپس قسمت پروگزیمال تورنیکه فعال می‌شود.

4. تزریق داروی بی‌حسی موضعی: داروهایی مانند لیدوکائین 0.5% بدون اپی‌نفرین یا پریلوکائین از طریق کاتتر وریدی تزریق می‌شوند. دارو درون بافت‌های عصبی پخش شده و باعث بلوک عصبی موضعی می‌گردد.

5. انتظار برای بی‌حسی کامل: معمولاً ظرف 5 تا 10 دقیقه بی‌حسی کامل در اندام ایجاد می‌شود.

6. انجام عمل جراحی: با تکمیل بی‌حسی، پزشک می‌تواند جراحی موردنظر را بدون درد و ناراحتی برای بیمار انجام دهد.

7. پایان عمل و آزادسازی تدریجی تورنیکه: پس از پایان عمل، تورنیکه باید به‌آرامی و تدریجی باز شود تا از ورود ناگهانی دارو به جریان خون مرکزی و بروز عوارضی نظیر مسمومیت سیستمیک جلوگیری گردد.

مزایا و کاربردهای بالینی تکنیک عمل بیرز بلاک

تکنیک عمل بیرز بلاک به دلایل متعددی یکی از روش‌های محبوب و پرکاربرد در بی‌حسی منطقه‌ای اندام‌های محیطی به شمار می‌رود. این روش، علاوه بر اینکه اثربخشی بالایی در کنترل درد حین جراحی ایجاد می‌کند، از نظر اجرایی نیز ساده، ایمن و مقرون به صرفه است. در ادامه به مهم‌ترین مزایا و کاربردهای بالینی این تکنیک می‌پردازیم:

مزایای تکنیک عمل بیرز بلاک

• اجرای ساده و قابل دسترس: برخلاف بلوک‌های عصبی پیشرفته که نیاز به تجهیزات تخصصی مانند دستگاه‌های اولتراسوند دارند، تکنیک عمل بیرز بلاک تنها نیازمند تجهیزات پایه مانند تورنیکه و کاتتر وریدی است. این موضوع باعث می‌شود در مراکز درمانی با امکانات محدود نیز بتوان آن را به راحتی اجرا کرد.

• شروع سریع و قابل پیش‌بینی اثر بی‌حسی: زمان لازم برای ایجاد بی‌حسی کامل معمولاً کمتر از 10 دقیقه است. این سرعت بالا امکان انجام جراحی‌های کوتاه‌مدت و فوری را فراهم می‌کند و زمان انتظار برای شروع عمل را به حداقل می‌رساند.

• ایمنی بالا با حداقل عوارض سیستمیک: به دلیل محدود ماندن داروی بی‌حسی در اندام تحت تورنیکه، ریسک ورود دارو به گردش خون عمومی کاهش می‌یابد و عوارض جانبی سیستمیک نسبتاً کم است، به شرط رعایت نکات ایمنی در بازکردن تورنیکه.

• عدم نیاز به بیهوشی عمومی: این ویژگی بخصوص برای بیماران با شرایط پزشکی خاص، نظیر افراد مسن، بیماران با بیماری‌های قلبی یا تنفسی، بسیار حائز اهمیت است. کاهش نیاز به بیهوشی عمومی، ریسک عوارض ناشی از آن را به شدت کاهش می‌دهد.

• بازگشت سریع عملکرد اندام: پس از اتمام عمل و باز شدن تدریجی تورنیکه، عملکرد عصبی و حرکتی اندام معمولاً به سرعت به حالت طبیعی باز می‌گردد و بیماران دوران بهبود کوتاه‌تری دارند.

• امکان استفاده در شرایط اورژانسی و جراحی‌های سرپایی: این تکنیک به‌دلیل سادگی و سرعت، در موارد اورژانسی یا مراکز جراحی سرپایی بسیار مناسب است و نیاز به بستری طولانی را کاهش می‌دهد.

کاربردهای بالینی تکنیک عمل بیرز بلاک

• جااندازی شکستگی‌های بسته اندام فوقانی: از جمله کاربردهای رایج تکنیک عمل بیرز بلاک، انجام بی‌درد جااندازی شکستگی‌های بسته دست، ساعد و انگشتان است. این روش به بیمار امکان تحمل بهتر فرایند جااندازی را می‌دهد و از بیهوشی عمومی جلوگیری می‌کند.

• جراحی‌های مربوط به سندرم تونل کارپ: در اعمال جراحی اصلاح فشار روی عصب مدین در مچ دست، تکنیک عمل بیرز بلاک یک روش ایمن و موثر برای ایجاد بی‌حسی موضعی بدون نیاز به بیهوشی عمومی است.

• برداشتن اجسام خارجی و ترمیم زخم‌های سطحی: در مواقعی که بیماران با جسم خارجی در دست یا ساعد مراجعه می‌کنند، این تکنیک امکان بی‌حسی سریع و مناسب برای برداشتن جسم را فراهم می‌کند.

• ترمیم زخم‌های عمیق و بخیه‌زنی اندام فوقانی: در مواردی که نیاز به بخیه و ترمیم زخم‌های عمیق وجود دارد، تکنیک عمل بیرز بلاک با ایجاد بی‌حسی کامل و بدون درد، شرایط مطلوبی برای جراح و بیمار ایجاد می‌کند.

• جراحی‌های کوتاه‌مدت روی اندام تحتانی: هرچند کاربرد آن در اندام فوقانی رایج‌تر است، اما در برخی موارد خاص و با رعایت نکات ایمنی، می‌توان از تکنیک عمل بیرز بلاک برای جراحی‌های کوتاه مدت اندام تحتانی مانند انگشتان پا نیز بهره برد.

• درمان درد حاد پس از آسیب‌های محیطی: علاوه بر کاربرد جراحی، این تکنیک در برخی شرایط به عنوان روشی برای کنترل موقت درد حاد ناشی از آسیب‌های اندام به کار می‌رود.

دستگاه تورنیکه در تکنیک عمل بیرز بلاک: نقش کلیدی در اجرای موفقیت‌آمیز

در اجرای تکنیک عمل بیرز بلاک، دستگاه تورنیکه یکی از اجزای حیاتی و ضروری به شمار می‌رود. تورنیکه، وسیله‌ای است که با اعمال فشار مکانیکی روی بازو یا ساق، جریان خون به اندام را به طور موقت متوقف می‌کند تا داروی بی‌حسی تزریق شده در وریدهای اندام، در محل باقی بماند و وارد جریان خون عمومی نشود. بدون استفاده از تورنیکه، داروی بی‌حسی به سرعت وارد گردش خون سیستمیک شده و عوارض جدی به دنبال خواهد داشت.

خرید دستگاه بیرز بلاک

تورنیکه بیرز بلاک چیست و چگونه کار می‌کند؟

دستگاه تورنیکه مورد استفاده در تکنیک عمل بیرز بلاک معمولاً یک تورنیکه پنوماتیک (هوایی) است که دو کاف بادشونده (بالشتک بادی) روی بازو یا ساق بیمار قرار می‌گیرد. این دستگاه به صورت دیجیتال یا آنالوگ قابلیت تنظیم فشار دقیق را دارد.

1. عملکرد اصلی: تورنیکه با باد کردن کاف‌ها، فشار لازم را روی عروق بزرگ و کوچک اندام اعمال می‌کند تا جریان خون شریانی و وریدی به آن ناحیه قطع شود.

2. سیستم دوکاف: بیشتر دستگاه‌های مدرن بیرز بلاک دارای دو کاف هستند؛ ابتدا کاف پایین‌تر باد می‌شود تا خون اندام را از آن قسمت قطع کند، سپس کاف بالاتر باد شده و کاف پایین‌تر تخلیه می‌شود. این روش به کاهش فشار و آسیب بافتی کمک می‌کند و ایمنی را افزایش می‌دهد.

3. کنترل دیجیتال فشار: دستگاه‌های پیشرفته امکان تنظیم و کنترل دقیق فشار را در طول عمل فراهم می‌کنند که معمولاً بین 250 تا 300 میلی‌متر جیوه است.

مزایای استفاده از دستگاه تورنیکه مدرن در تکنیک عمل بیرز بلاک

• ایمنی بالا: با استفاده از سیستم دوکاف و تنظیم فشار دقیق، خطر آسیب به بافت‌های اندام (مانند نکروز پوست یا آسیب عصبی) به حداقل می‌رسد.

• افزایش راحتی بیمار: فشار یکنواخت و کنترل شده تورنیکه باعث کاهش درد و ناراحتی ناشی از فشار طولانی‌مدت می‌شود.

• کنترل دقیق مدت زمان و فشار تورنیکه: برخی دستگاه‌ها دارای تایمر و آلارم هشدار هستند که به تیم پزشکی کمک می‌کند تا تورنیکه بیش از زمان مجاز بسته نماند.

• پیشگیری از عوارض جانبی سیستمیک: با حفظ بی‌خونی کامل اندام، داروی بی‌حسی در موضع باقی مانده و از ورود ناگهانی آن به خون جلوگیری می‌شود.

• سهولت در استفاده و تنظیمات آسان: دستگاه‌های امروزی اغلب دارای نمایشگر دیجیتال و رابط کاربری ساده هستند که کار پزشک یا تکنسین را راحت می‌کنند.

نکات مهم در استفاده از دستگاه تورنیکه بیرز بلاک

• تنظیم فشار تورنیکه باید بر اساس فشار خون سیستولیک بیمار انجام شود؛ معمولاً فشار 100 تا 150 میلی‌متر جیوه بالاتر از فشار سیستولیک توصیه می‌شود.

• زمان بسته بودن تورنیکه نباید از 60 تا 90 دقیقه بیشتر شود تا از آسیب‌های بافتی جلوگیری گردد.

• بازکردن تدریجی تورنیکه به منظور جلوگیری از ورود ناگهانی داروی بی‌حسی به گردش خون سیستمیک بسیار مهم است.

• محل قرارگیری کاف باید روی قسمت عضلانی بازو یا ساق باشد تا فشار به طور یکنواخت توزیع شود و از آسیب پوست جلوگیری شود.

قیمت و خرید تورنیکه بیرز بلاک اتاق عمل و جراحی عمومی

در پایان، اجرای دقیق و ایمن تکنیک عمل بیرز بلاک در جراحی عمومی مستلزم بهره‌گیری از دستگاه تورنیکه‌ای با کیفیت بالا و رعایت استانداردهای بین‌المللی است که تضمین‌کننده ایمنی و اثربخشی فرایند بی‌حسی باشد. فروشگاه تجهیزات پزشکی انهوما با ارائه مجموعه‌ای جامع از بهترین و پیشرفته‌ترین تجهیزات تخصصی مرتبط با تکنیک عمل بیرز بلاک، همراهی مطمئن و حرفه‌ای را برای شما فراهم کرده است. تمامی محصولات انهوما با تضمین اصالت کالا، گارانتی معتبر و خدمات پس از فروش کامل عرضه می‌شوند تا خیال شما از بابت کیفیت و دوام تجهیزات کاملاً راحت باشد. انتخاب انهوما به معنای دریافت پشتیبانی تخصصی و به‌روز در مسیر ارتقای کیفیت خدمات درمانی شماست، تا بتوانید با اطمینان کامل، بهترین مراقبت‌ها را به بیماران خود ارائه دهید.