در طول جراحیهای طولانی مدت سر بیمار را در حالت پرون (خوابیده به شکم) ثابت و راحت نگه دارید.
پوزیشن های جراحی
پوزیشن سوپاین یا دورسال
پوزیشن دمر یا پرون
پوزیشن لیتاتومی
پوزیشن فالرز یا نشسته
پوزیشن جک نایف یا دسته چاقویی
پوزیشن لترال یا به خابیده شده
پوزیشن ترندلنبورگ یا سرازیری
پوزیشن ترندلنورگ معکوس
پوزیشن طاق باز
موقعیت پرون یا خوابیده به شکم یکی از حالتهای قرارگیری بیمار در حین عملهای جراحی از جمله ستون فقرات میباشد که از سری تجهیزات پزشکی بسیار کاربردی در اتاق عمل است.
علاوه بر این، تحقیقات نشان دادهاند که در حین قرارگیری بدن در حالت پرون یکسری تغییرات فیزیولوژیک در بدن رخ میدهند که بسته به شرایط فرد و نحوه و مدت قرارگیری در این وضعیت ممکن است اثرات مثبت و یا مضراتی را برای بیمار به همراه داشته باشد.
مزایای قرارگیری در حالت پرون:
بطورکلی برخی از تحقیقات بر اثر مثبت قرارگیری فرد در حالت پرون اشاره کردهاند. از این میان، برخی از مهمترین آنها عبارتند از:
1- کاهش میزان شاخص قلبی و در نتیجه آن کاهش میزان سکته،
2- افزایش حجم ریهها،
3- تطبیق بهتری از تهویه و پرفیوژن از طریق بهبود جریان خون ریوی به مناطق وابسته ریه و بهبود عملکرد دیافراگم،
4- افزایش و بهبود روند پخش هوا در ریهها
5- علاوه بر این، تحقیقات نشان دادهاند که حالت پرون یا خوابیده به شکم را میتوان در بیماران با تهویه مکانیکی با نارسایی تنفسی شدید برای بهینهسازی اکسیژن رسانی یا تنفس استفاده کرد. به عبارت دیگر، حالت پرون برای کاهش فرو افتادن یا چسبیدگی ریه (atelectasis or lung collapse)، تسهیل تخلیه ترشح و افزایش حجم هوا در ریهها پس از پایان بازدم منفعل (passive exhalation) سودمند شناخته شده است. بنابراین، یک راهکار مناسب برای کمک به اکسیژن رسانی به ریهها در بیماران کرونایی میتواند مورد استفاده قرار گیرد.
خطرات قرارگیری در حالت پرون در حین عمل جراحی:
حالت پرون یکی از موقعیتهای قرارگیری بیمار در اتاق عمل میباشد. با این حال،قرار دادن بیمار در حالت خوابیده به شکم یک کار چالش برانگیز است که نیاز به تنظیم و هماهنگی دقیق بین عمق و شدت بیهوشی و حفظ ثبات همودینامیک (جریان خون در بین اندام و بافت های بدن) دارد.
آسیب های ناشی از فشار در حالت پرون بصورت مستقیم در اثر فشار وارده به بافت آسیب دیده و یا غیر مستقیم در اثر اختلال در سیستم قلبی عروقی و خون رسانی و تخلیه خون در بافت مورد نظر رخ دهد که در موارد شدید ممکن است به عوارض جدی و یا حتی مرگ بیمار منجر گردد. رسوب خون در اعضا مختلف بدن، فشردهسازی کاوال (Caval)، افزایش فشار وارد شده به قفسه سینه و فشردهسازی آن، تغییر ضربان نبض و افزایش میزان سکته مغزی برخی از عوارض قرارگیری در حالت پرون نسبت به حالت سوپاین می باشند.
یکی دیگر از عوارض جدی قرارگیری در حالت پرون بخصوص برای مدت طولانی (از جمله بیهوشی و جراحیهای طولانی مدت)، آسیبها و صدماتی است که ممکن است بصورت مستقیم و غیر مستقیم در اثر فشار وارده به اجزای صورت (از جمله گوش و بینی) و پوست رخ دهد.
طبق گزارشات آسیب چشمی در این حالت به دلیل خطر پارگی شبکیه به دلیل فشارهای ممتد به چشم حادتر و شدیدتر میباشد. دو آسیب معمول و مهم چشمی که در طول عمل جراحی در وضعیت پرون رخ میدهد، عبارتند از نوروپاتی بینایی ایسکمیک (Ischemic optic neuropathy) و انسداد شریان شبکیه مرکزی است (Central retinal artery occlusion). بنابراین، برخی تحقیقات نشان دادهاند که نابینایی یک عارضه نادر اما ویرانگر حین جراحی ستون فقرات در موقعیت خوابیده به شکم است، که مدت طولانی جراحی و میزان از دست دادن خون از عوامل خطرزا میباشند.
برخی از منابع به آسیب های وارده به سیستم عصبی محیطی و مرکزی در حین قرارگیری در حالت پرون اشاره کرده اند. مطالعات نشان داده اند که با چرخش سر، جریان خون مغزی (CBF) کاهش یافته و با انسداد عروق کاروتید و مهرهای، عروق نخاعی و فشرده سازی تخلیه وریدی، فشار داخل جمجمه افزایش می یابد. همچنین، اعوجاج رگ می تواند از طریق فشار خارجی وارد شده در هنگام قرارگیری در حال پرون (به عنوان مثال توسط بالش) یا از طریق خم شدن و کشیدیگی گردن ایجاد شود. بنابراین پیشنهاد میگردد که سر و گردن در هنگام چرخش و در طول مدت قرارگیری در حالت پرون در حالث ثابت و خنثی قرار گیرند.
کاهش خطرات قرارگیری در حالت پرون:
یک راهکار پیشنهادی برای کاهش آسیبهای ناشی از فشار در حالت پرون، نگهداشتن سر کمی بالاتر از قلب و کمی خم شدن سر به سمت پایین است که طبق تحقیقات علمی احتمال بروز خطرات ذکر شده را تا حد زیادی کاهش میدهد.
یک وسیله پیشنهادی که برای مدت طولانی برای کاهش این خطرات مورد استفاده قرار میگرفته است، بالش پرون یا استراحتگاه سر پرون میباشد. در منابع مختلف این دستگاه با عنوانهای متفاوتی از جمله بالش پرون (Prone pillow)، بالش ثابت کننده صورت پرون (Prone Face Block Pillow)، نگهدارنده سر پرون سوراخدار (Slotted Prone Head Positioner)، بالش نگهدارنده پرون (Prone positioning pillow)، محافظت کننده سر پرون (Prone Head Support)، استراحتگاه سر (Head Cradle) مورد استفاده قرار میگیرد. لازم به ذکر است که تمامی این دستگاهها کارایی و هدف بکارگیری یکسان دارند که با عناوین متفاوت مورد استفاده قرار میگیرند.
بالش پرون (Prone pillow)
بالش پرون یا استراحتگاه سر پرن به نگه داشتن سر بیمار در حالت مستقیم و ثابت کمک کرده و بطور همزمان قابلیت محافظت از سر و صورت بیمار در طول عمل جراحی که بیمار در حالت پرون قرار میگیرد، را دارد.
این دستگاه با طراحی خاصی که دارد در هنگام جراحیهای طولانی مدت از سر بیمار در وضعیت خوابیده به شکم پشتیبانی میکند. همچنین، با توزیع یکسان فشار از سر، گردن و گوشها در موقعیت خوابیده به شکم محافظت میکند. طراحی ارگونومیک دستگاه امکان سهولت اتصال لولههای تنفسی (Endotracheal tube (ETT)) به بیمار را فراهم میکند.
با استفاده از این دستگاه، تمامی نقاط تحت فشار در حالت پرون محافظت شده و خطرات احتمالی ناشی از فشار مخصوصا در ناحیه سر و صورت کاهش مییابد.
موارد کاربرد:
1- محافظت و حمایت از سر و صورت با کاهش فشار از طریق توزیع یکسان آن به قسمتهای مختلف سر در حین عمل جراحی در حالت خوابیده به شکم که معمولترین و شناختهترین کاربرد این دستگاه تاکنون میباشد.
2- در هم راستا بودن مناسب گردن و ستون فقرات کمک میکند.
2- به متخصصان بیهوشی این امکان را میدهد تا از طریق کانالهای جانبی یا از قسمت زیر دستگاه به لولههای مورد نظر برای ورود به نای بیمار دسترسی پیدا کنند. بنابراین، ضمن نگهداری از سر بیمار، امکان دسترسی به مدار بیهوشی به راحتی وجود دارد.
3- برای تسهیل بیهوشی عمومی و حفظ مجرای تنفسی
4- ترمیم بیمار بعد از جراحی چشم نیز استفاده کرد.
5- باعث بهبود اکسیژن رسانی به ریهها و تنفس راحتتر در بیماران بیماران با علایم شدید Covid-19 و بیماران مبتلا به سندرم نارسایی حاد تنفسی (ARDS) در وضعیت پرون میشود. بنابراین در ICU قابل استفاده است.
6- مراقبتهای بعد از عمل جراحی چشم
7- توانبخشی
8- ماساژ درمانی
پوزیشن سوپاین :
این وضعیت سوپاین یا دورسال نام دارد . که در این وضعیت بیمار به پشت خوابانیده می شود و دستهایش در امتداد بدنش قرار می گیرد .
از پوزیشن سوپاین در چه عمل های جراحی استفاده می شود :
در عمل های جراحی عمومی : مانند عمل های جراحی آپاندکتومی . عمل جراحی رزکسیون روده . ماستکتومی . مورد استفاده قرار می گیرد .
عمل های جراحی زنان : مانند عمل های جراحی بستن لوله های رحمی . خارج کردن وریدهای واریسی .عمل های جراحی ارتوپدی مورد استفاده قرار می گیرد
تانسیلکتومی : یا برداشتن لوزه ها
اعمل جراحی گوش : مانند عمل جراحی استاپدکتومی
جراحی های چشمی : عمل جراحی چشم مانند عمل کاتاراکت
پوزیشن دمر یا پرون :
در این وضعیت بیمار به شکم خوابانده می شود و دست هایش در پهلو در امتداد بدن قرار می گیرد .
پوزیشن دمر یا پرون در چه عمل های جراحی استفاده می شود :
پوزیشن دمر یا پرون در عمل جراحی لامینکتومی مورد استفاده قرار می گیرد . همچنین از پوزیشن دمر یا پرون در عمل های جراحی پشت قفسه سینه . عمل جراحی پایلونیدال سینوس مورد استفاده قرار می گیرد .
پوزیشن لترال یا پوزیشن به پهلو خوابیده :
بیمار را به سمتی که نیاز به عمل نیست خوابانیده می شود و سمت دیگر که نیاز به عمل های جراحی دارد در بالا قرار می گیرد .
از پوزیشن لترال یا به پهلو خوابیده در چه عمل های جراحی مورد استفاده قرار می گیرد .
از پوزیشن لترال در عمل جراحی نفرکتومی مورد استفاده قرار می گیرد
پوزیشن لیتاتومی :
در پوزیشن لیتاتومی پاهای بیمار در قسمت مفصل ران و زانو خم می شوند و هر دوپا در یک زمان روی جاپایی قرار می گیرد .
باید دقت شود که زاویه دست با بدن بیش از ۹۰ درجه نباشد .
از پوزیشن لیتاتومی در چه عمل هایی استفاده می شود .
عمل دیلاتاسیون
عمل کورتاژ یا تراشیدن قسمتی از رحم
عمل جراحی هیسترکتومی یا برداشتن رحم
عمل واژینال
عمل خارج کردن لیست بارتولن
عمل جراحی سیستوسکوپی مورد استفاده قرار می گیرد .
دیگر پوزیشن های جراحی شامل :
ترندلنورگ یا پوزیشن سرازیری : در عمل جراحی مثانه
پوزیشن ترندلنبورگ معکوس : در عمل جراحی ناحیه گردن و تیروید
پوزیشن فالرز یا نشسته : در عمل های جراحی مغز و اعصاب مورد استفاده قرار می گیرد .
پوزیشن جک نایف یا دسته چاقویی
پوزیشن طاق باز : مخصوص اعمل جراحی مفصل ران
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.