زخم بستر در بیماران مبتلا به نارسایی قلبی یکی از چالش‌های جدی و کمتر مورد توجه در فرآیند مراقبت‌های درمانی است. این بیماران به دلیل کاهش عملکرد پمپاژ قلب، دچار اختلال در خون‌رسانی بافتی و افت سطح اکسیژن‌رسانی می‌شوند؛ شرایطی که زمینه‌ساز ایجاد زخم‌های فشاری عمیق و مزمن است. ناتوانی در تحرک، احتباس مایعات، کاهش تغذیه سلولی و وابستگی به تخت، همگی به شکل معناداری خطر بروز زخم بستر در بیماران مبتلا به نارسایی قلبی را افزایش می‌دهند. این نوع زخم‌ها نه‌تنها کیفیت زندگی بیمار را به شدت تحت تأثیر قرار می‌دهند، بلکه دوره بستری را طولانی‌تر کرده، هزینه‌های درمان را افزایش می‌دهند و حتی با افزایش میزان مرگ‌ومیر همراه هستند. از این رو، بررسی عوامل خطر، شناسایی بیماران پرریسک و تدوین راهکارهای پیشگیرانه برای مدیریت زخم بستر در بیماران مبتلا به نارسایی قلبی یک ضرورت انکارناپذیر در نظام مراقبت پرستاری مدرن محسوب می‌شود.
بیشتر بخوانید: بیماری هایی که منجر به زخم بستر می شوند
زخم بستر در بیماران مبتلا به نارسایی قلبی چیست و چرا اهمیت دارد؟
زخم بستر در بیماران مبتلا به نارسایی قلبی یک عارضه جدی و رایج است که بر اثر فشار مداوم به نقاط خاصی از بدن ایجاد می‌شود. این بیماران به دلیل کاهش تحرک، افت فشار خون محیطی و ضعف گردش خون در اندام‌ها، بیشتر از سایرین مستعد ایجاد زخم‌های فشاری هستند. نارسایی قلبی باعث می‌شود جریان خون کافی به بافت‌های زیر پوست نرسد و بافت‌ها به مرور دچار نکروز شوند. از آن‌جایی که زخم بستر به‌خصوص در نواحی پشت، پاشنه پا و باسن دیده می‌شود، در بیماران بستری یا با تحرک بسیار محدود، این عارضه به سرعت پیشرفت می‌کند. اهمیت کنترل و پیشگیری از زخم بستر در این بیماران به‌حدی است که عدم درمان به‌موقع آن می‌تواند منجر به عفونت‌های شدید، سپسیس و حتی مرگ شود. بنابراین شناخت علائم اولیه و اقدام زودهنگام برای پیشگیری از آن در بیماران قلبی ضروری است.
بیماران مبتلا به نارسایی قلبی به دلایل مختلفی در معرض خطر زخم بستر قرار دارند:
-
کاهش تحرک: خستگی و ضعف عمومی باعث کاهش حرکت و افزایش فشار مداوم بر نقاط خاصی از بدن می‌شود.
-
اختلال در خون‌رسانی: کاهش کارایی قلب منجر به کاهش جریان خون به بافت‌ها و افزایش خطر ایسکمی می‌شود.
-
احتباس مایعات: تورم در اندام‌ها می‌تواند باعث افزایش فشار بر پوست و بافت‌های زیرین شود.
-
تغذیه نامناسب: کاهش اشتها و سوءتغذیه باعث کاهش توانایی بدن در ترمیم بافت‌ها می‌شود.
چه عواملی باعث افزایش خطر زخم بستر در بیماران قلبی می‌شود؟
زخم بستر در بیماران مبتلا به نارسایی قلبی تحت تأثیر مجموعه‌ای از عوامل تشدید می‌شود. اولین و مهم‌ترین عامل، بی‌تحرکی است. کاهش توان فیزیکی به دلیل خستگی مفرط یا بستری طولانی‌مدت منجر به ایجاد فشار ممتد روی نواحی خاصی از بدن می‌شود. کاهش پرفیوژن بافتی یا جریان خون ناکافی به بافت‌ها، عامل دیگری است که در نتیجه عملکرد ضعیف قلب ایجاد شده و بافت‌ها را مستعد ایسکمی و نکروز می‌کند.
تجمع مایعات (ادم) نیز فشار بین سلولی را افزایش داده و تبادل اکسیژن را مختل می‌کند. سوءتغذیه، به‌ویژه کمبود پروتئین، زینک و ویتامین C نیز روند ترمیم بافت را تضعیف می‌کند. همچنین استفاده از برخی داروها مثل دیورتیک‌ها یا داروهای آرام‌بخش ممکن است توان حرکتی بیمار را محدودتر کند و ریسک زخم را افزایش دهد.
روش پیشگیری از زخم بستر در بیماران مبتلا به نارسایی قلبی
پیشگیری از زخم بستر در بیماران مبتلا به نارسایی قلبی یکی از مهم‌ترین چالش‌های مراقبتی در بیماران کم‌تحرک و بستری طولانی‌مدت است. این بیماران به دلیل کاهش جریان خون محیطی، بیشتر در معرض آسیب‌های پوستی قرار دارند. روش‌های پیشگیری از زخم بستر در این افراد شامل مجموعه‌ای از اقدامات پرستاری، تغذیه‌ای و فنی است. تغییر وضعیت بدن بیمار هر ۲ ساعت، استفاده از تشک مواج، حفظ رطوبت و سلامت پوست، و همچنین تغذیه غنی از پروتئین و ویتامین از اصول پایه پیشگیری محسوب می‌شوند. استفاده از تجهیزات تخصصی مانند بالشتک‌های ضد فشار در ویلچر نیز توصیه می‌شود. رعایت دقیق این روش‌ها می‌تواند از بروز زخم‌های فشاری جلوگیری کرده و کیفیت زندگی بیماران قلبی را به شکل چشمگیری بهبود دهد.
اهمیت استفاده از تشک مواج در پیشگیری از زخم بستر
یکی از مؤثرترین روش‌ها برای کاهش فشار مداوم روی پوست بیماران، استفاده از تشک مواج است. این تشک‌ها با ایجاد نوسانات مداوم و تغییر توزیع فشار بر روی بدن، مانع از ایجاد نقاط فشار ثابت می‌شوند. در بیماران مبتلا به نارسایی قلبی که تحرک محدود دارند، تشک‌های مواج می‌توانند نقش کلیدی در جلوگیری از زخم بستر داشته باشند. این تشک‌ها همچنین ریسک ایسکمی بافتی و آسیب به عروق مویرگی پوست را کاهش می‌دهند. بهتر است در بیماران پرریسک از مدل‌های الکتریکی با قابلیت تنظیم شدت نوسان استفاده شود.
استفاده از ویلچر استاندارد و بالشتک‌های ضدفشار
بسیاری از بیماران قلبی که توانایی ایستادن یا راه رفتن را از دست داده‌اند، مجبور به استفاده از ویلچر هستند. اما نشستن طولانی‌مدت بدون حفاظت مناسب می‌تواند منجر به زخم‌های فشاری در نواحی خاص مانند باسن و پشت ران شود. استفاده از ویلچرهایی با طراحی ارگونومیک، بالشتک‌های فومی یا ژلی، و پشتی مناسب می‌تواند فشار را کاهش داده و جریان خون را در بافت‌ها حفظ کند. همچنین توصیه می‌شود که بیماران هر ۳۰ تا ۶۰ دقیقه وضعیت خود را با کمک یا به تنهایی تغییر دهند.
مراقبت‌های پوستی تخصصی با محصولات زخم بستر
مراقبت مداوم از پوست با استفاده از کرم‌ها، پمادهای ضدزخم بستر و پانسمان‌های پیشگیرانه، می‌تواند از بروز آسیب جلوگیری کند. پوست خشک و ترک‌خورده در بیماران نارسایی قلبی بسیار شایع است، بنابراین استفاده از مرطوب‌کننده‌های غنی از آلانتوئین، ویتامین E و اکسید روی توصیه می‌شود. همچنین در نواحی پرخطر می‌توان از پانسمان‌های سیلیکونی یا فومی استفاده کرد که مانع از تماس مستقیم پوست با فشار یا رطوبت می‌شوند.
تغذیه مناسب؛ ستون اصلی در پیشگیری از زخم بستر
زخم بستر در بیماران مبتلا به نارسایی قلبی با سوءتغذیه و کمبود انرژی سلولی تشدید می‌شود. این بیماران باید از رژیم غذایی غنی از پروتئین، ویتامین‌های A، C، E و مواد معدنی مثل روی و آهن بهره‌مند شوند. کمبود این مواد باعث کاهش توانایی بدن در بازسازی بافت و ترمیم زخم‌ها می‌شود. در صورت نیاز می‌توان از مکمل‌های تغذیه‌ای خوراکی یا تغذیه لوله‌ای استفاده کرد که حاوی فرمول‌های تخصصی برای بهبود زخم هستند.
تغییر مکرر وضعیت بدن؛ تکنیک ساده اما نجات‌بخش
تغییر وضعیت بدن به‌صورت منظم یکی از ارکان اصلی پیشگیری از زخم بستر است. توصیه می‌شود که بیماران بستری حداقل هر ۲ ساعت یک‌بار موقعیت خود را تغییر دهند. این کار باعث بازیابی جریان خون در بافت‌های تحت فشار می‌شود. استفاده از جداول ثبت تغییر وضعیت، بالشت‌های حمایتی و آموزش پرستاران یا مراقبین می‌تواند در اجرای این روش موثر باشد.
کنترل رطوبت و نظافت پوست
رطوبت بیش‌ازحد به دلیل تعریق، بی‌اختیاری ادرار یا اسهال می‌تواند سد پوستی را تخریب کرده و زمینه‌ساز ایجاد زخم بستر شود. استفاده از پدهای جاذب، محصولات محافظ پوست مانند کرم‌های ضدآب و حفظ خشکی نسبی محیط پوست می‌تواند بسیار مفید باشد. همچنین شست‌وشوی ملایم پوست با شوینده‌های بدون صابون و خشک کردن کامل آن توصیه می‌شود.
آیا نارسایی قلبی باعث کاهش خون‌رسانی و آسیب به پوست می‌شود؟
بله. یکی از پیامدهای اصلی نارسایی قلبی، کاهش توانایی قلب در پمپاژ مؤثر خون به اندام‌های محیطی است. این کاهش در خون‌رسانی موجب می‌شود اکسیژن و مواد مغذی به میزان کافی به پوست و بافت‌های زیرین نرسند. در نتیجه، پوست شکننده‌تر شده و حتی فشار اندک در مدت زمان طولانی، می‌تواند منجر به آسیب و زخم شود.
پوست بیماران قلبی معمولا خشک‌تر، نازک‌تر و آسیب‌پذیرتر است. این شرایط در کنار بی‌تحرکی، زمینه‌ای کامل برای ایجاد زخم بستر در بیماران مبتلا به نارسایی قلبی فراهم می‌کند. پوست نواحی تحت فشار مانند پاشنه پا، باسن و کتف بیشتر در معرض آسیب هستند. بنابراین مراقبت از پوست و اطمینان از خون‌رسانی کافی به آن، در برنامه مراقبتی این بیماران باید جدی گرفته شود.
قیمت و خرید محصولات جلوگیری از زخم بستر در بیماران مبتلا به نارسایی قلبی
زخم بستر در بیماران مبتلا به نارسایی قلبی یکی از مشکلات مهم و شایع است که می‌تواند عوارض جدی ایجاد کند. پیشگیری از این زخم‌ها نیازمند مراقبت دقیق، تغذیه مناسب و استفاده از تجهیزات تخصصی است. تشک مواج، بالشتک‌های ضد فشار و محصولات مراقبت از زخم بستر نقش کلیدی در کاهش فشار و حفظ سلامت پوست دارند. این تجهیزات به خصوص برای بیماران قلبی که گردش خون ضعیف‌تری دارند، اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.
برای تهیه محصولات با کیفیت و استاندارد، می‌توانید روی شرکت تجهیزات پزشکی آنهوما حساب کنید. آن‌ها انواع تشک‌های مواج و تجهیزات ضد زخم بستر را با مشاوره تخصصی ارائه می‌دهند تا مراقبت بهتری از بیماران خود داشته باشید. انتخاب درست تجهیزات، گامی مؤثر در پیشگیری از زخم بستر در بیماران مبتلا به نارسایی قلبی است و سلامت و راحتی آن‌ها را تضمین می‌کند.
منبع:
