مراقبت های بعد از تعویض مفصل لگن – چک لیست مراقبتی

بعد از تعویض مفصل لگن چه مراقبت‌هایی لازم است؟راهنمای کامل

عمل تعویض مفصل لگن یکی از رایج‌ترین جراحی‌های ارتوپدی در دنیا محسوب می‌شود که با هدف کاهش درد، افزایش تحرک و بهبود کیفیت زندگی انجام می‌گیرد. اما صرف انجام جراحی کافی نیست؛ آنچه در موفقیت این درمان تأثیر عمده دارد، مراقبت های بعد از تعویض مفصل لگن است. در واقع، مراقبت‌های بعد از عمل تعیین می‌کنند که آیا بیمار می‌تواند به‌سرعت به زندگی عادی بازگردد یا با عوارضی همچون خشکی مفصل، عفونت یا حتی دررفتگی پروتز مواجه می‌شود.

در مراقبت های بعد از تعویض مفصل لگن، استفاده از تجهیزات ارتوپدی مناسب مانند واکر، توالت فرنگی بلند، تشک‌های طبی یا صندلی‌های ارتوپدی می‌تواند روند بهبودی را بسیار ساده‌تر کند. اگر به‌تازگی تحت عمل تعویض مفصل لگن قرار گرفته‌اید یا در آستانه این جراحی قرار دارید، این مقاله برای شما نوشته شده است.

چرا مراقبت های بعد از تعویض مفصل لگن اهمیت دارند؟

یکی از اصلی‌ترین دلایل شکست درمان پس از جراحی لگن، بی‌توجهی به مراقبت‌های بعد از تعویض مفصل لگن است. پروتز تعویض مفصل لگن به بدن بیمار زمان می‌خواهد تا با شرایط جدید سازگار شود و این تطبیق به مراقبت مستمر، آگاهانه و حرفه‌ای نیاز دارد.

در صورت بی‌توجهی به مراقبت های بعد از تعویض مفصل لگن، ممکن است با عوارض جراحی تعویض مفصل لگن مواجه شوید؛ عوارضی مانند لخته شدن خون (DVT)، عفونت، جابه‌جایی پروتز یا محدودیت در حرکت مفصل. رعایت مراقبت های بعد از تعویض مفصل لگن باعث می‌شود مدت استراحت بعد از تعویض مفصل لگن کوتاه‌تر و مؤثرتر باشد.

مراقبت های حیاتی در ساعات و روزهای اولیه پس از تعویض مفصل لگن

روزهای ابتدایی پس از عمل، به‌ویژه هفته اول، نقش بسیار مهمی در روند بهبودی و جلوگیری از عوارض جراحی  دارد. در این مدت، بیمار تحت نظر مستقیم تیم درمانی قرار دارد و مراقبت های بعد از تعویض مفصل لگن باید با دقت و به‌موقع انجام شود:

اقدامات مهم در ۷۲ ساعت اول بعد از جراحی

کنترل دقیق درد

مصرف داروهای تجویزشده باید دقیقاً طبق برنامه صورت گیرد. کنترل مؤثر درد باعث می‌شود بیمار زودتر بتواند حرکت کند و از خشک شدن مفصل جلوگیری شود.

جلوگیری از لخته شدن خون (DVT)

تجویز داروهای ضدانعقاد، استفاده از دستگاه DVT ، و حرکت دادن آرام مچ و انگشتان پا، از روش‌های رایج برای پیشگیری از ترومبوز ورید عمقی هستند.

شروع حرکت‌های سبک پا

فیزیوتراپیست‌ها معمولاً از روز دوم یا سوم، بیمار را به انجام حرکات ملایم پاها تشویق می‌کنند. این حرکات باعث حفظ جریان خون، جلوگیری از خشکی مفصل و تقویت عضلات اطراف لگن می‌شود.

بلند شدن ایمن با کمک

 بیمار باید با کمک پرستار یا فیزیوتراپیست، کم‌کم تمرین ایستادن و نشستن را آغاز کند. استفاده از واکر یا عصا در این مرحله ضروری است و از افتادن جلوگیری می‌کند.

استفاده از تجهیزات ارتوپدی مناسب

تخت برقی، واکر، تشک مواج، توالت فرنگی بلند و صندلی‌های مخصوص از جمله تجهیزاتی هستند که در این مرحله به حفظ ایمنی بیمار کمک می‌کنند و روند بهبودی را سرعت می‌بخشند.

 مراقبت از زخم جراحی و پیشگیری از بروز عفونت

یکی از مراقبت های بعد از تعویض مفصل لگن,مراقبت از زخم و محل جراحی است.زخم جراحی، محل ورود پروتز تعویض مفصل لگن به بدن است و نیاز به مراقبت ویژه دارد. عفونت در این ناحیه می‌تواند روند درمان را به‌کلی مختل کرده و حتی باعث نیاز به جراحی مجدد شود. رعایت نکات زیر برای جلوگیری از عفونت ضروری است:

تمیز نگه داشتن محل زخم

ناحیه جراحی باید خشک و تمیز باقی بماند. در صورت عرق‌کردن یا تماس با آب، بلافاصله باید زخم بررسی و در صورت نیاز پانسمان تعویض شود.

تعویض منظم پانسمان زخم تحت نظر پزشک

تعویض پانسمان نباید به‌صورت خودسرانه انجام شود. پانسمان باید طبق نظر پزشک یا پرستار مجاز و با استفاده از وسایل استریل عوض شود.

مراقبت های بعد از تعویض مفصل لگن : علائم هشداردهنده

با دیدن هر یک از علائم زیر,توصیه می شود بالافاصله توسط پزشک جراح خود ویزیت شوید تا از بروز هرگونه عارضه جلوگیری شود:

قرمزی اطراف زخم

ترشح چرک یا مایع بدبو

افزایش دمای موضعی زخم

تب بالای ۳۸ درجه

تورم غیرطبیعی یا درد ناگهانی

عدم دستکاری بخیه‌ها

یکی دیگر از مراقبت های بعد از تعویض مفصل لگن ,عدم دستکاری بخیه های محل جراحی است.بخیه‌ها نباید لمس یا کشیده شوند. خاراندن، فشار دادن یا کندن زخم می‌تواند به بروز عفونت و دیرتر خوب شدن زخم منجر شود.

مراقبت ها در زمان حمام کردن بعد از تعویض مفصل لگن

تا زمانی که بخیه‌ها به‌طور کامل ترمیم نشده‌اند، باید از خیس شدن مستقیم زخم جلوگیری شود. استفاده از کیسه مخصوص ضد آب برای دوش گرفتن بسیار مؤثر است.

این مراقبت‌ها پایه‌گذار روند بهبودی ایمن، سریع و بدون عارضه هستند. هر چقدر این مرحله با دقت بیشتری انجام شود، بیمار زودتر به فعالیت‌های عادی روزمره خود بازخواهد گشت.

مراقبت های بعد از تعویض مفصل لگن در خانه

زمانی که بیمار به خانه بازمی‌گردد، مراقبت‌های بعد از تعویض مفصل لگن همچنان با اهمیت باقی می‌مانند. در این مرحله، نقش خانواده و محیط مناسب در خانه بسیار برجسته می‌شود. شما باید خانه را برای یک دوره نقاهت بی‌خطر آماده کنید.

نکات مهم مراقبتی برای بیماران تازه جراحی شده در خانه

• مسیرهای رفت‌وآمد باید باز و عاری از موانع باشد.

• استفاده از صندلی‌های بلند با تکیه‌گاه مناسب توصیه می‌شود.

• از توالت فرنگی با ارتفاع مناسب استفاده شود تا خم شدن به حداقل برسد.

• خوابیدن به پشت یا سمت غیرعمل‌شده در هفته‌های اول ایمن‌تر است.

انجام تمرینات فیزیوتراپی با هدف سرعت بخشیدن به روند بهبودی

فیزیوتراپی یکی از حیاتی ترین مراقبت های بعد از تعویض مفصل لگن به شمار می رود.پس از گذر از روزهای ابتدایی، برنامه‌ی فیزیوتراپی شروع می‌شود. این تمرینات با هدف تقویت عضلات ران، باسن و لگن طراحی شده‌اند. برخی از بیماران در هفته‌های نخست نیاز به انجام تمرینات با حضور فیزیوتراپیست دارند، اما بعد از آن، تمرین‌های خانگی نیز بسیار مؤثر خواهند بود.

چقدر بعد از عمل تعویض مفصل لگن می توان راه رفت و به زندگی عادی بازگشت؟

پاسخ به این سؤال بستگی به شرایط جسمانی بیمار، نوع پروتز تعویض مفصل لگن و میزان پیروی از دستورالعمل‌های مراقبتی دارد. در حالت معمول، بیمار با کمک عصا یا واکر از هفته دوم می‌تواند راه رفتن را آغاز کند. پس از گذشت ۶ تا ۱۲ هفته، بسیاری از بیماران به سطح مناسبی از تحرک بازمی‌گردند.

مراقبت های طولانی‌ مدت بعد از تعویض مفصل لگن

مراقبت بعد از تعویض مفصل لگن محدود به چند هفته پس از جراحی نیست. پروتز نیازمند نگهداری بلندمدت است. اجتناب از اضافه‌وزن، ورزش‌های سنگین، و حرکات پرشی از جمله عواملی هستند که می‌توانند طول عمر مفصل جدید را افزایش دهند.

حرکات ممنوعه بعد از تعویض مفصل لگن

انجام مراقبت های بعد از تعویض مفصل لگن به تنهایی برای بهبودی کامل کافی نیست؛برای جلوگیری از جابه‌جایی پروتز و دردهای مزمن، برخی از حرکات و عادات باید تا چندین هفته کنار گذاشته شوند.

لیست حرکات ممنوعه بعد از تعویض مفصل لگن:

1. خم شدن بیش از ۹۰ درجه از ناحیه لگن (مثلاً برای بستن بند کفش)

2. نشستن روی صندلی‌های کوتاه یا نرم

3. چرخش پا به داخل یا بیرون هنگام نشستن یا خوابیدن

4. عبور دادن پاها از روی یکدیگر در حالت نشسته یا خوابیده

5. نشستن روی زمین یا توالت سنتی

سوالات پرتکرار درباره مراقبت های بعد از تعویض مفصل لگن

آیا می‌توانم روی زمین بنشینم؟
خیر، نشستن روی زمین به‌خصوص در سه ماه اول خطرناک است و می‌تواند باعث دررفتگی پروتز شود.

چه زمانی می‌توانم دوش بگیرم؟
بسته به نوع بخیه و نظر جراح، معمولاً بین روز ۵ تا ۱۰ پس از جراحی می‌توان با احتیاط دوش گرفت.

آیا امکان دارد پروتز در بدن شل شود؟
در صورت رعایت نکردن مراقبت‌های بعد از تعویض مفصل لگن یا وارد آمدن ضربه شدید، احتمال شل شدن یا لق شدن پروتز وجود دارد.