زخم بستر در بیماران دارای اختلالات عصبی عضلانی یکی از چالش‌برانگیزترین مشکلاتی است که سلامت و کیفیت زندگی این بیماران را تهدید می‌کند. کاهش تحرک، ضعف عضلانی و اختلال در کنترل اعصاب باعث می‌شود که این افراد ساعات طولانی را در وضعیت‌های ثابت بگذرانند، شرایطی که مستقیما زمینه‌ساز ایجاد زخم بستر است. زخم بستر در بیماران دارای اختلالات عصبی عضلانی نه تنها دردناک و پرهزینه است، بلکه در صورت عدم پیشگیری یا درمان صحیح می‌تواند منجر به عفونت‌های شدید و بستری‌های طولانی‌مدت شود.
اهمیت آگاهی، پیشگیری و استفاده از تجهیزات مناسب مانند بالشتک‌های حمایتی و تشک‌های طبی در کاهش این نوع زخم‌ها انکارناپذیر است. توجه به زخم بستر در بیماران دارای اختلالات عصبی عضلانی گامی اساسی در بهبود مراقبت‌های توانبخشی و ارتقاء کیفیت زندگی آن‌هاست.
بیشتر بخوانید: بیماری هایی که منجر به زخم بستر می شوند
زخم بستر در بیماران دارای اختلالات عصبی عضلانی
بیماری‌های عضلانی یا میوپاتی‌ها (Myopathies) به گروهی از اختلالات گفته می‌شود که منشأ اصلی آسیب در خود بافت عضلانی است. در این بیماری‌ها، عضلات توانایی طبیعی خود را برای انقباض و عملکرد مؤثر از دست می‌دهند. از جمله شایع‌ترین نمونه‌های این دسته می‌توان به دیستروفی عضلانی اشاره کرد که انواع مختلفی دارد، از جمله نوع دوشن (Duchenne) که یک بیماری ژنتیکی و پیشرونده است. همچنین میوپاتی‌های التهابی مانند پلی‌میوزیت و درماتومیوزیت، و میوپاتی‌های مادرزادی که از زمان تولد وجود دارند نیز در این گروه جای می‌گیرند. ضعف و کاهش حرکت ناشی از این بیماری‌ها می‌تواند زمینه‌ساز بروز زخم بستر در بیماران دارای اختلالات عصبی عضلانی شود، به‌ویژه در مراحل پیشرفته بیماری که تحرک فرد به‌شدت محدود می‌شود.
در مقابل، بیماری‌های نورونی حرکتی (Motor Neuron Diseases) اختلالاتی هستند که نورون‌های حرکتی در مغز و نخاع را تحت تأثیر قرار می‌دهند. این نورون‌ها مسئول ارسال فرمان‌های حرکتی به عضلات هستند، و آسیب آن‌ها باعث ضعف شدید و پیشرونده عضلانی می‌شود. از جمله مهم‌ترین بیماری‌های این دسته می‌توان به اسکلروز جانبی آمیوتروفیک (ALS) و آتروفی عضلانی نخاعی (SMA) اشاره کرد که هر دو، بیماری‌های ناتوان‌کننده‌ای هستند و ممکن است عضلات تنفسی و بلع را نیز درگیر کنند. عدم توانایی در حرکت و قرارگیری طولانی‌مدت در یک وضعیت، از مهم‌ترین عوامل ایجاد زخم بستر در بیماران دارای اختلالات عصبی عضلانی در این گروه از بیماران است.
بیماری‌های اعصاب محیطی (Peripheral Neuropathies) زمانی رخ می‌دهند که اعصاب خارج از مغز و نخاع آسیب ببینند. این اعصاب مسئول انتقال پیام‌های حسی و حرکتی به اندام‌ها هستند. آسیب به آن‌ها می‌تواند باعث بی‌حسی، ضعف، درد یا گزگز در اندام‌ها شود. از شایع‌ترین نمونه‌های این گروه می‌توان به نوروپاتی دیابتی که در بیماران مبتلا به دیابت رخ می‌دهد، و سندروم گیلن-باره که یک بیماری خودایمنی ناگهانی و معمولاً برگشت‌پذیر است، اشاره کرد. کاهش حس در اندام‌ها، به‌ویژه در پاها، می‌تواند باعث شود که بیمار متوجه فشار یا آسیب پوستی نشود، که این نیز یکی از دلایل افزایش شیوع زخم بستر در بیماران دارای اختلالات عصبی عضلانی محسوب می‌شود.
چرا زخم بستر در بیماران دارای اختلالات عصبی عضلانی بیشتر رخ می دهد؟
بیماران مبتلا به دیستروفی عضلانی به دلیل ماهیت بیماری و پیامدهای ناشی از آن، به طور قابل توجهی بیشتر در معرض زخم بستر در بیماران دارای اختلالات عصبی عضلانی قرار دارند. دیستروفی عضلانی، به ویژه نوع دوشن، باعث تحلیل تدریجی عضلات و کاهش توان حرکتی می‌شود که منجر به بی‌تحرکی طولانی‌مدت و وابستگی کامل به ویلچر می‌گردد. این بی‌تحرکی و ضعف عضلات محافظ پوست، یکی از عوامل اصلی بروز زخم بستر در بیماران دارای اختلالات عصبی عضلانی است.
علاوه بر فشار ممتد روی نقاط تماس بدن با سطح نشیمنگاه یا ویلچر، سایر عوامل مانند سوءتغذیه، بی‌اختیاری ادرار و مدفوع، بهداشت ضعیف و رطوبت مداوم، به شدت روند ایجاد زخم بستر در بیماران دارای اختلالات عصبی عضلانی را تسریع و تشدید می‌کنند. این زخم‌ها می‌توانند در زمان کوتاهی، حتی کمتر از یک ساعت، شکل بگیرند ولی درمان آن‌ها اغلب ماه‌ها به طول می‌انجامد و مشکلات جدی برای بیمار ایجاد می‌کند.
در نتیجه، مراقبت ویژه و استفاده از ابزارهایی مانند بالشتک مواج ویلچر برای کاهش فشار و توزیع بهتر وزن بدن در این بیماران حیاتی است تا بتوان شدت و شیوع زخم بستر در بیماران دارای اختلالات عصبی عضلانی را کاهش داد و کیفیت زندگی آن‌ها را بهبود بخشید.
پیشگیری بهتر از درمان
اگر روی پوست قرمزی یا تیرگی مشاهده شد که پس از ۳۰ دقیقه بهبود نیافت، این می‌تواند اولین نشانه زخم فشاری باشد. در این شرایط، واکنش سریع حیاتی است؛ چون حتی مراقبت‌های دقیق هم همیشه نمی‌توانند جلوی پیشرفت زخم را بگیرند.
بر اساس توصیه انجمن ملی زخم فشاری آمریکا (NPIAP)، افرادی که از ویلچر استفاده می‌کنند باید حداکثر هر ۱۵ دقیقه یک‌بار وزن خود را جابه‌جا کنند. اگر فرد قادر به انجام این کار نیست، مسئول مراقبت باید هر یک ساعت وضعیت نشستن او را تغییر دهد تا جریان خون در اندام های تحتانی و اعضاب بدن وی به جریان درآید.
تشک مواج ویلچر: راهکاری هوشمند برای جلوگیری از زخم بستر در بیماران دارای اختلالات عصبی عضلانی
یکی از موثرترین ابزارهای پیشگیری از زخم فشاری، استفاده از تشک مواج ویلچر یا به اصطلاح علمی‌تر، تشک فشار متغیر است. این تشک از سلول‌های هوای مجزا تشکیل شده‌اند که به کمک یک پمپ الکترونیکی، به‌صورت متناوب پر و خالی می‌شوند. این فرایند پویا باعث جابه‌جایی فشار در سطح نشیمن شده و از تمرکز فشار در یک نقطه جلوگیری می‌کند.
ویژگی کلیدی این سیستم‌ها، شبیه‌سازی تحرک طبیعی بدن است. در بیمارانی که به دلیل ضعف عضلات یا ناتوانی حرکتی نمی‌توانند موقعیت خود را تغییر دهند، این فناوری نقش ستون فقرات مراقبتی را ایفا می‌کند.
چرا تشک مواج ویلچر گزینه‌ای ایده‌آل برای بیماران دیستروفی عضلانی هستند؟
تشک مواج فشار متغیر با تمرکز بر نیازهای خاص افراد کم‌توان طراحی شده‌اند:
قابلیت تنظیم فشار متناسب با وزن: از کودکان سبک‌وزن تا بزرگسالان با اضافه‌وزن.
پمپ‌های AC/DC قابل‌حمل: برای استفاده هم در منزل و هم در فضای بیرون.
سازگاری با صندلی‌های راحتی، ویلچرهای زاویه‌پذیر و صندلی‌های بالا‌بر
ساختار ضد برش و ضد لغزش: برای محافظت از پوست در برابر نیروی کشش و اصطکاک.
عملکرد درمانی قوی برای جلوگیری از گسترش زخم‌های موجود.
جدیدترین روش درمان زخم بستر در بیماران دارای اختلالات عصبی عضلانی
در نهایت، زخم بستر در بیماران دارای اختلالات عصبی عضلانی یکی از مهم‌ترین چالش‌های سلامت و کیفیت زندگی این افراد به شمار می‌آید؛ چالشی که می‌تواند با مراقبت‌های اصولی و استفاده از تجهیزات تخصصی به‌طور مؤثری پیشگیری و درمان شود. یکی از بهترین راهکارها برای مقابله با این عارضه، استفاده از تشک مواج زخم بستر است که با طراحی هوشمندانه و فناوری پیشرفته، فشارهای مزمن را کاهش داده و جریان خون را در نواحی حساس بهبود می‌بخشد.
شرکت تجهیزات پزشکی آنهوما مفتخر است که این محصول باکیفیت را تولید کرده و به بیماران و کادر درمانی عزیز ارائه می‌کند تا زندگی بیماران دارای اختلالات عصبی عضلانی با حفظ سلامت پوست و کاهش ریسک زخم بستر، به بهترین شکل ممکن حمایت شود.
منبع
