مراحل بیهوشی بیرز بلاک یکی از روشهای مؤثر و پرکاربرد در اعمال جراحی اندام فوقانی بهشمار میرود که با استفاده از تکنیک انسداد عصب، امکان انجام عمل بدون نیاز به بیهوشی عمومی را فراهم میسازد. این نوع بیحسی ناحیهای، با دقت بالا و تحت شرایط کنترلشده انجام میشود تا حداکثر اثربخشی و حداقل عوارض حاصل گردد. شناخت دقیق و صحیح مراحل بیهوشی بلوک بیر برای کادر درمان، بهویژه متخصصان بیهوشی، از اهمیت بسزایی برخوردار است؛ چرا که اجرای صحیح هر مرحله، تضمینکنندهی ایمنی بیمار و موفقیت بالینی است. در این مقاله به بررسی جامع و ساختارمند این مراحل خواهیم پرداخت تا دیدگاهی علمی و عملی در اختیار خوانندگان قرار گیرد.
بیشتر بخوانید: تکنیک عمل بیرز بلاک
مراحل بیهوشی بیرز بلاک
مراحل بیهوشی بلوک بیر (Bier Block) شامل مجموعهای از اقدامات دقیق، مرحله به مرحله و سیستماتیک است که برای ایجاد بیحسی ناحیهای ایمن و مؤثر طراحی شدهاند. رعایت ترتیب منطقی و اصول فنی در هر مرحله، نقش حیاتی در پیشگیری از عوارض سیستمیک، افزایش اثربخشی داروهای بیحسی و اطمینان از تجربه بالینی موفق ایفا میکند.
1. ارزیابی پیش از عمل و آمادگی بیمار
در نخستین گام از مراحل بیهوشی بیرز بلاک، ارزیابی دقیق وضعیت بیمار ضروری است. این ارزیابی شامل بررسی عملکرد قلبی–عروقی، ریوی، کلیوی و کبدی جهت پیشبینی پاسخ به داروی بیحسی میباشد. سابقه حساسیت به داروهایی مانند لیدوکائین یا پریلوکائین بررسی میشود.
پایش اولیه علائم حیاتی (فشار خون، نبض، اکسیژن، ECG) انجام شده و بیمار بهطور کامل از روند، احساسات مورد انتظار، مدت اثر و عوارض احتمالی آگاه میشود. همچنین، رضایتنامه آگاهانه دریافت شده و سرم وریدی برای پایداری فشار خون تجویز میشود. این مرحله پایهای برای ایمنی بیمار در تمام مراحل بیهوشی بیرز بلاک است.
-
تجویز مایعات وریدی: جهت پایدار نگه داشتن فشار خون و تسهیل مدیریت عوارض احتمالی.
-
آموزش بیمار: توضیح کامل روند انجام بلوک بیر، مدت زمان اثر، احساسات مورد انتظار، و خطرات احتمالی به زبان قابلفهم.
-
نظارت پایه: اتصال بیمار به مانیتور ECG، اندازهگیری فشار خون و پالس اکسیمتری بهصورت مداوم از لحظه آغاز تا پایان.
2. آمادهسازی تجهیزات و تکنیک تورنیکه دوگانه
در دومین مرحله از مراحل بیهوشی بیرز بلاک، تجهیزات مورد نیاز باید بهدقت آماده شوند. از دو تورنیکه پنوماتیک، یکی در بخش دیستال و دیگری در ناحیه پروگزیمال بازو استفاده میشود که به فاصله 5 تا 10 سانتیمتر از هم بسته میشوند. تورنیکه بالایی جهت انسداد اصلی گردش خون و تورنیکه پایینی برای کاهش درد بیمار پس از بیحسی کاربرد دارند.
فشار تورنیکه باید حداقل 100 میلیمتر جیوه بالاتر از فشار سیستول باشد (معمولا بین 250 تا 300 mmHg). استریلسازی ناحیه، تهیه لیدوکائین 0.5٪ بدون اپینفرین و اتصال مانیتورها از اصول اساسی این بخش از مراحل بیهوشی بیرز بلاک هستند.
-
تورنیکه دیستال (پایینی): پس از بیحسی برای کاهش ناراحتی بیمار
-
تورنیکه پروگزیمال (بالایی): اصلیترین تورنیکه برای انسداد گردش خون در اندام
3. تخلیه خون و تزریق داروی بیحسی
سومین گام از مراحل بیهوشی بیرز بلاک با تخلیه خون از اندام آغاز میشود. ابتدا دست بیمار به مدت 2 تا 3 دقیقه در وضعیت بالا قرار میگیرد (elevation) یا از باند اسمارچ برای تخلیه فعال خون از نوک انگشتان به بالا استفاده میشود. پس از آن، تورنیکه پروگزیمال بهسرعت باد میشود تا از بازگشت خون جلوگیری گردد.
سپس داروی بیحسی (لیدوکائین یا پریلوکائین 0.5٪) با دوز 3 تا 4 میلیگرم بهازای هر کیلوگرم وزن بدن، حداکثر تا 50 میلیلیتر، در مدت 90 تا 120 ثانیه بهآرامی تزریق میشود. اثر بیحسی در این مرحله از مراحل بیهوشی بیرز بلاک ظرف 5 تا 10 دقیقه ایجاد میشود.
-
روش کلاسیک: بالا نگه داشتن اندام (elevation) به مدت 2 تا 3 دقیقه
-
روش فعال: استفاده از باند اسمارچ (Esmarch Bandage) از نوک انگشتان به سمت بالا، بهصورت فشاری
پس از تخلیه کامل، تورنیکه پروگزیمال بهسرعت باد میشود تا از برگشت خون جلوگیری کند.
4. پایش و مدیریت در طول عمل
در چهارمین بخش از مراحل بیهوشی بیرز بلاک، نظارت کامل بر وضعیت بیمار ضروری است. فشار خون، ضربان قلب، سطح هوشیاری، اشباع اکسیژن و علائم حیاتی بهصورت مداوم پایش میشوند. محل تورنیکه نیز باید بررسی شود تا از آسیبهای نورولوژیک یا ایسکمی جلوگیری گردد.
در صورتی که بیمار احساس ناراحتی در محل تورنیکه داشت، میتوان پس از حصول بیحسی کامل، تورنیکه بالایی را باز کرده و تورنیکه پایینی را فعال نمود. توجه به نشانههای سمیت سیستم عصبی مرکزی یا قلبی در این مرحله از مراحل بیهوشی بیرز بلاک برای پیشگیری از عوارض جدی بسیار حیاتی است.
-
نوع دارو: لیدوکائین 0.5% یا پریلوکائین 0.5% (بدون اپینفرین)
-
دوز معمول: 3 تا 4 mg/kg با حداکثر دوز 50 میلیلیتر (بسته به وزن بیمار)
-
سرعت تزریق: آهسته در مدت 90 تا 120 ثانیه با پایش مداوم علائم بیمار
-
مکان تزریق: ورید محیطی دیستال مانند ورید دورسال دست یا مچ
بیحسی معمولا طی 5 تا 10 دقیقه بهصورت کامل ایجاد میشود.
5. خاتمه بیهوشی و پروتکل باز کردن تورنیکه
پایانبندی دقیق و ایمن از مهمترین بخشهای مراحل بیهوشی بیرز بلاک است. حداقل مدت زمان بسته بودن تورنیکه باید 20 تا 30 دقیقه باشد تا از ورود ناگهانی داروی بیحسی به گردش خون سیستمیک جلوگیری شود.
برای کاهش خطر سمیت، ابتدا تورنیکه بهمدت 10 ثانیه باز شده و سپس دوباره بسته میشود؛ پس از یک دقیقه بهطور کامل باز میشود. این آزادسازی مرحلهای به دارو اجازه میدهد بهتدریج وارد سیستم گردش خون شود و از بروز عوارض قلبی یا عصبی جلوگیری کند. این بخش از مراحل بیهوشی بیرز بلاک نیازمند دقت و نظارت دقیق است.
-
بررسی مداوم علائم حیاتی، سطح هوشیاری، اشباع اکسیژن
-
نظارت دقیق بر محل تورنیکه جهت جلوگیری از آسیب نورولوژیک یا ایسکمی بافتی
-
در صورت ایجاد ناراحتی از ناحیه تورنیکه، میتوان پس از ایجاد بیحسی کامل، تورنیکه پروگزیمال را آزاد و تورنیکه دیستال را فعال کرد
6. مراقبتهای پس از بلوک و پایش بیمار
آخرین مرحله از مراحل بیهوشی بیرز بلاک مربوط به مراقبتهای پس از آزادسازی تورنیکه است. بیمار باید بهمدت حداقل 30 دقیقه تحت پایش کامل قرار گیرد. علائم حیاتی، سطح هوشیاری، و نشانههای سمیت عصبی مانند سرگیجه، وزوز گوش، بیقراری یا تشنج، همچنین علائم قلبی مانند برادیکاردی یا آریتمی باید با دقت بررسی شوند.
به بیمار آموزش داده میشود که بیحسی یا سوزنسوزن شدن موقتی است و مراقبتهای پس از عمل را دنبال کند. این مرحله پایانی در مراحل بیهوشی بیرز بلاک نقش مهمی در پیشگیری از عوارض و بازگشت ایمن به شرایط پایدار دارد.
قیمت و خرید دستگاه بیرز بلاک
در پایان، آشنایی با مراحل بیهوشی بیرز بلاک برای تیمهای پزشکی و بیهوشی از اهمیت بالایی برخوردار است، چرا که این فرآیند نقش کلیدی در ایمنی و اثربخشی عملهای جراحی ایفا میکند. یکی از ابزارهای مهم در این زمینه، دستگاه بیرز بلاک است که استفاده از آن میتواند دقت و کنترل در اجرای این نوع بیهوشی را بهطور چشمگیری افزایش دهد. اگر بهدنبال اطلاع از قیمت دستگاه بیرز بلاک یا خرید این دستگاه تخصصی هستید، میتوانید آن را از مجموعه معتبر تجهیزات و پزشکی آنهوما تهیه کنید؛ جایی که کیفیت، اصالت محصول و پشتیبانی تخصصی در اولویت قرار دارد.