معنی هایپوترمی چیست و چه فرقی با سرمازدگی دارد؟

معنی هایپوترمی یا فرود دمایی (hypothermia) چیست؟

در واقع هایپوترمی (فرود دمایی) یک حالت اورژانسی برای سلامت فردی است که در هنگام کاهش دمای هسته بدن از37  ( 98.6)  به زیر   35  ( 95 ) رخ  میدهد.

کاهش دمای بدن تا 32 یا کم تر با احتمال مرگ فرد همراه است. هایپوترمی با قرار گرفتن طولانی مدت در دمای زیر 10 ، یا در اثر قرار گرفتن بلند مدت در آب سرد با دمای کمتر از 20 پدید آید.

لازم به ذکر است این حالت تنها در موقعیت و سوانح های طبیعی بوجود نمی اید، درصد بالایی از افراد در موقعیت های پزشکی  و در طی عمل های جراحی همراه با بیهوشی(هایپوترمی تحت بیهوشی) طولانی مدت  دچار عارضه لرز بعد از عمل جراحی می شوند و در صورت درمان نشدن ، می تواند منجر به از کار افتادن کامل سیستم حیاتی بدن (قلبی و تنفسی) و در نهایت مرگ فرد شود.

علائم هیپوترمی چیست؟

بارزترین علائم هایپوترمی عبارتند از:

• لرز شدید
• آهسته شدن روند تنفس
• اختلال در گفتار
• اختلال در عملکرد حرکتی
• سرگیجه و حس خوب آلودگی
• آهسته شدن ضربان قلب
• سیاه شدن پوست
• فردی که دارای خستگی مفرط، نبض کند و یا بیهوش است نیز ممکن است دچار هیپوترمیک شده باشد.
• حرکات سخت و تند عضلات

نرخ مرگ و میر ناشی از هایپوترمی در بین زنان و مردان تقریبا یکسان است اما به دلیل مواجه بیشتر مردان در شرایط هایپوترمی، در حدود 65% این آمار را مردها تشکیل میدهند.

منظور از دمای هسته بدن چیست و چگونه تنظیم می شود ؟

بدن انسان علی رغم اختلاف زیاد دما در خارج از بدن، به گونه ای تنظیم شده است تا در یک بازه دمایی مشخص در داخل بدن کار کند این بازه دمایی مشخص که در محدوه 36.5 تا 37.5  دمای هسته بدن نامیده می شود. بدن با متعادل سازی تولید گرما وحرارت و از دست دادن آن، دمای هسته بدن را ثابت نگه می دارد.

خارج از این بازه دمایی معمولاً مکانیسم های تنظیم کننده حرارت فعال می شوند.بدن به طور هوشمندانه مکانیسم های متفاوتی را برای پاسخ گویی به فرایند کاهش دما و حفظ دمای هسته بدن انتخاب می کند، به طور مثال تنظیم اندازه رگ های خونی کوچک و لرزیدن .

هیپوتالاموس با  تنظیم حرارت از طریق:

1. افزایش صرفه جویی در گرما (انقباض عروقی و رفتارهای محیطی).
2. تولید گرما (لرزیدن و افزایش سطح تیروکسین و اپی نفرین).
3. تغییرات سیستم عصبی مرکزی (لرز)

تا حدودی این روند را مختل می کند. این دسته از عکس العمل ها درسالمندان، كودكان و افراد با سطح ایمنی پایین کم رنگ تر است از این جهت در ابتلا به هایپوترمی مستعد تر هستند.

فرق سرمازدگی و هیپوترمی چیست؟

دروضعیت استراحت، انسان 40-60Kcal  گرما در هر متر مربع از سطح بدن از روش متابولیسم سلولی تولید می کند، که قابل توجه ترین میزان را در کبد و قلب دارد. تولید گرما با انقباض عضله و لرزیدن افزایش می یابد. مکانیسم های پایداری گرما ممکن است در برابر سرماخوردگی زیاد شوند و دمای هسته بدن می تواند پس از خستگی یا پایین آمدن سطح گلیکوژن کاهش یابد.

هایپوترمی منجر به کاهش دپلاریزاسیون سلولهای ضربان ساز قلب و سبب برادی کاردی شود (کند شدن ضربان قلب نسبت به حالت نرمال). آریتمی دهلیزی و بطنی می تواند ناشی از اثرات هایپوترمی (hypothermia) باشد.

وقتی بدن تحت تأثیر سرما قرار گیرد، ممکن است درانجام عمل هایی ساده ای چون فکر کردن، صحبت کردن و یا انجام عمل های حرکتی مشکل داشته باشند و این روند با سرعتی که دارد فرصت متوجه شدن را به فرد نمیدهد وحتی فرد قادر به درخواست کمک نیز نخواهد بود.

منظور از دمای هسته بدن چیست و چگونه تنظیم می شود ؟

بدن انسان علی رغم اختلاف زیاد دما در خارج از بدن، به گونه ای تنظیم شده است تا در یک بازه دمایی مشخص در داخل بدن کار کند این بازه دمایی مشخص که در محدوه 36.5 تا 37.5  دمای هسته بدن نامیده می شود. بدن با متعادل سازی تولید گرما وحرارت و از دست دادن آن، دمای هسته بدن را ثابت نگه می دارد.

خارج ازاین بازه دمایی معمولاً مکانیسم های تنظیم کننده حرارت فعال می شوند.بدن به طور هوشمندانه مکانیسم های متفاوتی را برای پاسخ گویی به فرایند کاهش دما و حفظ دمای هسته بدن انتخاب می کند، به طور مثال تنظیم اندازه رگ های خونی کوچک و لرزیدن .

بیشتر بخوانید : وارمر سرم

هیپوتالاموس با تنظیم حرارت از طریق:

1. افزایش صرفه جویی در گرما (انقباض عروقی و رفتارهای محیطی).
2. تولید گرما (لرزیدن و افزایش سطح تیروکسین و اپی نفرین).
3. تغییرات سیستم عصبی مرکزی (لرز)

تا حدودی این روند را مختل می کند. این دسته از عکس العمل ها درسالمندان، كودكان و افراد با سطح ایمنی پایین کم رنگ تر است از این جهت در ابتلا به هایپوترمی مستعد تر هستند.

دروضعیت استراحت، انسان 40-60Kcal  گرما در هر متر مربع از سطح بدن از روش متابولیسم سلولی تولید می کند، که قابل توجه ترین میزان را در کبد و قلب دارد. تولید گرما با انقباض عضله و لرزیدن افزایش می یابد. مکانیسم های پایداری گرما ممکن است در برابر سرماخوردگی زیاد شوند و دمای هسته بدن می تواند پس از خستگی یا پایین آمدن سطح گلیکوژن کاهش یابد.

هایپوترمی منجر به کاهش دپلاریزاسیون سلولهای ضربان ساز قلب و سبب برادی کاردی شود (کند شدن ضربان قلب نسبت به حالت نرمال). آریتمی دهلیزی و بطنی می تواند ناشی از اثرات هایپوترمی (hypothermia) باشد.

وقتی بدن تحت تأثیر سرما قرار گیرد، ممکن است درانجام عمل هایی ساده ای چون فکر کردن، صحبت کردن و یا انجام عمل های حرکتی مشکل داشته باشند و این روند با سرعتی که دارد فرصت متوجه شدن را به فرد نمیدهد وحتی فرد قادر به درخواست کمک نیز نخواهد بود.

عوامل تشدید کننده هایپوترمی (فرود دمایی) چیست؟

سن

همانطور که در بالاتر توضیح داده شد افراد مسن (افراد بالای 75 سال)و نوزادان و کودکان خردسال تونایی کمتر در تنظیم دمای هسته بدن خود دارند از این رو باید در مواجه با هوای سرد پوشش بیشتری را در نظر بگیرند. احتمال دچار شدن این افراد حتی در تابستان هم وجود دارد.

بیماری های اختلال عصبی

افراد دچار بیمای های اختلال عصبی به علت نداشت درک درستی از دمای خارجی بدن و اختلال در حس کردن سرما در پوشیدن لباس مناسب و محافظت از بدن خودداری کرده و دچار هایپوترمی (hypothermia) خاموش می شوند.

استفاده از نوشیدنی های الکلی و مواد مخدر

مصرف نوشیدنی های الکلی و مواد مخدر باعث انبساط (گشاد شدن)عروق خونی شده و سرعت از دست دادن گرما را افزایش میدهد این در حالی است که این مکانیزم حس گرمای کاذب به فرد القا می کند.

دیگر موارد:

·         کم کاری تیروئید

·         آرتریت (التهاب مفصل)

·         کم آبی بدن

·         دیابت

·         سکته مغزی

·         آسیب های نخاعی

·         سوختگی

·         سوء تغذیه

هر نوع بیماری که باعث کاهش ایمنی بدن و ایجاد اختلال در سیستم عصبی شود می تواند تشدید کننده هایپوترمی باشد.

در مواجه با فرد دچار شده به دهایپوترمی چه اقداماتی باید صورت بگیرد؟

·         انتفال فرد به مکان گرم تر

·         ایجاد پوشش گرم برای فرد با پتو و …

·         نوشیدنی گرم بدون کافئین به فرد بدهید (به فرد نیمه هوشیار یا بیهوش مایعات نباید داده شود)

·         درآوردن لباس های خیس فرد

·         خودداری از ماساژ دادن فرد (هر گونه حرکت شدید یا بیش از حد ممکن است باعث ایست قلبی شود)

·         استفاده از کمپرس های آب گرم ( نه داغ) در ناحیه بازو و ران قرار نگیرد.

·         محافظت از فرد در برابر باد.

عوارض هایپوترمی چیست و علائم هیپوترمی کدامند؟

انجام مراقبت های پزشکی فوری برای جلوگیری از عوارض جانبی هیپوترمی حیاتی هستند.هر چه این وقفه طولانی تر باشد عوارض بیشتری را در بر میگیرد این دسته از عوارض  شامل:

• سرما‌زدگی یا مرگ بافت
• آسیب رگ های خونی و اعصاب
• قانقاریا (سیاه مردگی)، تخریب بافت
• تخریب رگ های خونی و اعصاب

همچنین باید در نظر بگیرید که فقط با پوشیدن لباس گرم، نمی شود از هایپوترمی جلوگیری کرد، زیرا یکی از موقعیت های ابتلا به هایپوترمی در اتاق عمل و تحت بیهوشی است.  رژیم غذایی مناسب، آبرسانی و سازگاری بدن با دمای پایین محیط، بسیار حائذ اهمیت تر از استفاده از لباس گرم و تجهیزات پیشرفته است.
افرادی که احتمال میدهند در این شرایط قرار گیرند مانند دریانوردان و دره نوردان ضروری است که حتما رژیم غذایی خاصی را در نظر بگیرند (غذا با قندهای ساده و مایعات گرم کافی).

سخن پایانی

در پایان، برای اطمینان از سلامت و راحتی بیماران پس از عمل جراحی، توجه به تنظیم دمای بدن آن‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. هایپوترمی یا افت دمای بدن می‌تواند عوارض جدی به همراه داشته باشد و به ویژه در مراحل حساس پس از جراحی، ضروری است که مراقبت‌های لازم برای حفظ دمای مناسب بدن انجام شود.

برای جلوگیری از این مشکل و کمک به تسریع روند بهبودی، استفاده از گرم‌ کن بیمار پس از عمل می‌تواند یک راهکار موثر باشد. برند آنهوما با ارائه گرم‌کن‌های بیمار با کیفیت و استاندارد، می‌تواند به شما در این زمینه کمک کند و از بروز هایپوترمی در بیماران جلوگیری نماید.