تأثیر هدرینگ محافظ گوش بر کاهش خطر زخم فشاری در بیماران فاقد حرکت

ایجاد زخم‌ فشاری در برخی از قسمت‌های بدن، یکی از چالش‌های جدی در مراقبت از بیماران ناتوان هستند و می‌توانند عوارض زیادی را به همراه داشته باشند. این زخم‌ها معمولاً در نواحی حساس پوست، مانند گوش، ایجاد می‌شوند و به دلیل فشار مداوم و کمبود حرکت بروز می‌کنند. در این زمینه، استفاده از روش‌های محافظتی از گوش به عنوان یک راهکار مؤثر در پیشگیری از این زخم‌ها مطرح است. در این مقاله، به بررسی جزئیات تأثیر محافظ گوش بر کاهش خطر زخم‌های فشاری در بیماران ناتوان خواهیم پرداخت و اهمیت آن را در بهبود کیفیت زندگی این بیماران مورد تحلیل قرار می‌دهیم.

آشنایی با آناتومی گوش – گوش خارجی

گوش خارجی در انواع و اشکال مختلفی وجود دارد و این ساختار به هر یک از ما ظاهری منحصر به فرد می‌بخشد. اصطلاح پزشکی برای گوش خارجی، لاله گوش یا پیننا است. گوش خارجی از غضروف و پوست تشکیل شده است. این بخش شامل سه قسمت اصلی به نام‌های ترگوس، هلیکس و لوبول می‌باشد.

گوش انسان به سه بخش اصلی به نام‌های گوش خارجی، گوش میانی و گوش داخلی، طبقه بندی می‌شوند.

مجرای گوش

مجرای گوش از گوش خارجی شروع شده و به پرده صماخ (پرده گوش) می‌رسد. طول این مجرا حدود یک اینچ برابر با ۲٫۵۴ است. پوست مجرای گوش به فشار و درد بسیار حساس است. زیر پوست، یک‌سوم خارجی مجرا از غضروف و دو سوم داخلی آن از استخوان تشکیل شده است.

پرده صماخ

پرده صماخ به اندازه یک سکه (حدوداً به اندازه یک دهم) است و در نوزادان به همان اندازه بزرگسالان است. اصطلاح پزشکی برای پرده صماخ، غشای تمپان است. این غشاء یک پرده شفاف و خاکستری رنگ است. در مرکز پرده، یکی از استخوان‌های گوش میانی (مالئوس) به آن متصل است.

گوش میانی

فضای داخل پرده صماخ به نام گوش میانی شناخته می‌شود. در این قسمت، سه تا از کوچک‌ترین استخوان‌های بدن وجود دارند که به نام‌های مالئوس، انکوس و استاپس شناخته می‌شوند. این استخوان‌ها به ترتیب به نام‌های چکش، آنیل و پاشنه نیز معروف هستند. اصطلاح پزشکی برای مجموع این سه استخوان، اوسیول‌های گوش میانی است.

گوش خارجی

گوش خارجی شامل دو بخش اصلی است: لاله گوش و مجرای گوش.

• لاله گوش (Auricle یا Pinna): لاله گوش، بخش قابل مشاهده گوش است که به شکل خاصی طراحی شده تا صداها را به سمت مجرای گوش هدایت کند. این ساختار به صورت انعطاف‌پذیر و نرم بوده و از بافت‌های غضروفی و بافت نرم تشکیل شده است. لاله گوش به ما کمک می‌کند تا صداها را از جهات مختلف شناسایی کنیم.
• مجرای گوش (Auditory Canal): مجرای گوش یک لوله باریک است که لاله گوش را به پرده صماخ متصل می‌کند. این مجرا به طول حدود ۲.۵ سانتی‌متر بوده و به شکل S طراحی شده است. دیواره‌های مجرای گوش حاوی غدد چربی هستند که موم گوش (Cerumen) تولید می‌کنند. این موم به محافظت از گوش در برابر آلودگی‌ها و میکروب‌ها کمک می‌کند.

وظایف ساختار نرم گوش

ساختار نرم گوش نه تنها به شناسایی و انتقال صداها کمک می‌کند، بلکه وظایف دیگری نیز دارد:

• محافظت: لاله گوش و مجرای گوش به عنوان یک مانع عمل می‌کنند و از ورود گرد و غبار و آب به گوش داخلی جلوگیری می‌کنند.
• حفاظت از پرده صماخ: مجرای گوش با تولید موم گوش به حفظ رطوبت و جلوگیری از خشک شدن و ترک خوردن پرده صماخ کمک می‌کند.
• تسهیل شنوایی: طراحی خاص لاله گوش باعث می‌شود صداها بهتر جذب شده و به پرده صماخ برسند، که در نهایت به بهبود کیفیت شنیدن کمک می‌کند.

صدمات فشاری یا زخم فشاری چیست؟

زخم‌های فشاری، صدمات فشاری(Pressure ulcers) یا زخم بستر نواحی آسیب‌دیده روی پوست هستند که به دلیل کاهش جریان خون ایجاد می‌شوند. در عارضه زخم‌های فشاری در افراد ناتوان، پوست در ناحیه آسیب‌دیده ممکن است بمیرد و زخم باز (زخم عفونی) ایجاد کند.

کاهش جریان خون و آسیب‌های ناشی از آن به دلیل فشار است. این فشار با مالش (سایش)، رطوبت، تغییر الگوهای جریان خون و کشیدگی روی پوست ترکیب می‌شود. زخم‌های فشاری معمولاً در نواحی استخوانی بدن از جمله بر روی لگن، پاشنه‌ها، انتهای ستون فقرات (کودن)، تیغه‌های شانه، پشت و کناره‌های زانوها و نواحی بیرونی گوش در بیماران بستری در بازه زمانی طولانی، کم تحرک یا فاقد تحرک نمایان می‌شوند.

علل زخم‌های فشاری

زخم‌های فشاری می‌توانند زمانی ایجاد شوند که حرکت فرد محدود شود و وی مجبور باشد مدت زمان بسیار طولانی را در حالت نشسته یا دراز کشیده در طول روز قرار بگیرد. زمانی کهفرد بازه زمانی نسبتا طولانی را بدون حرکت باشد رگ خونی جریان خون را به سمت ناحیه تحت فشار یعنی بازوها، پاها، گردن، کمر و گوش‌ها محدود می‌کند. در چنین حالتی جریان خون به پوست و بافت‌های زیرین این اندام‌ها محدود شده و در نهایت پیامدی همانند تخریب و ایجاد زخم را برای آن اندام به همراه خواهد داشت.

علائم زخم‌های فشاری

زخم‌های فشاری به صورت لکه‌های قرمز، آبی یا بنفش روی بدن شروع می‌شوند که با فشار ناپدید نمی‌شوند و با گذشت زمان بدتر می‌شوند. این لکه‌ها می‌توانند به سرعت به تاول و زخم‌های باز تبدیل شوند. زخم‌ها ممکن است عفونی شوند و به عمق رشد کنند تا به عضله، استخوان یا مفاصل برسند.

زخم‌های فشاری در نواحی‌ای از پوست که نزدیک به استخوان هستند و چربی کمی برای حفاظت دارند، پیدا می‌شوند. این نواحی شامل پاشنه‌ها، لگن، آرنج‌ها، مچ پا، پشت، انتهای ستون فقرات و قسمت بیرونی گوش می‌شود. پوست آسیب‌دیده ممکن است گرم، بدبو و متورم باشد. اگر عفونت به خون منتقل شود، ممکن است تب، لرز یا گیجی نیز ایجاد شود.

نحوه تشخیص زخم‌های فشاری یا زخم بستر

اگر فرد در بازه زمانی طولانی فعالیت حرکتی بسیار محدود و کمی داشته باشد، باید پوست بدن وی به درستی و اصولی چک شود، مشاهده هرگونه لکه قرمز یا زخم برروی بدن وی می‌تواند نشانه زخم فشاری یا بستر باشد. موارد زیر به شما کمک می‌کنند تا بتوانید زخم‌های فشاری یا زخم بستر را به صورت دقیق‌تر تشخیص بدهید.

•  ناحیه‌ای قرمز، آبی یا بنفش ابتدا مانند کبودی روی پوست ظاهر می‌شود. ممکن است گرم به لمس باشد و احساس سوزش یا خارش کند.
•  کبودی به زخم باز تبدیل می‌شود که شبیه سائیدگی یا تاول به نظر می‌رسد. پوست اطراف زخم ممکن است تغییر رنگ دهد. این ناحیه دردناک است.
• زخم عمیق‌تر می‌شود و شبیه یک حفره می‌شود. معمولاً لکه‌های تیره‌ای از پوست در اطراف لبه‌ها وجود دارد.
•  آسیب به عضله، استخوان یا مفاصل گسترش می‌یابد. این می‌تواند منجر به عفونت جدی استخوان به نام اوستئومیلیت شود. همچنین می‌تواند به عفونت خون تهدیدکننده زندگی به نام سپسیس منجر شود.

انواع زخم فشاری

زخم فشضاری انواع مختلف دارد و همین امر منجر شده تا روش درمانی آن‌ها بسته به میزان آُیب وارده به بدن فرد متفاوت باشد، انواع زخم‌های فشاری موجود بربدن فرد به شرح زیر هستند.

زخم فشاری با ضخامت کامل غیرقابل تشخیص

زخم‌های مرحله ۳ یا ۴ که با بافت مرده سیاه (اسکار) یا بافت ضخیم زرد، خاکستری/سیاه یا سفید و لزج پوشیده شده‌اند. دیدن شدت زخم به دلیل پوشش آن دشوار است.

زخم فشاری با بافت عمیق

ناحیه‌ای بسیار تیره، قرمز، یا بنفش که با فشار ناپدید نمی‌شود یا زخم عمیق تیره‌ای که با خون پر شده است و از طریق جدایی در پوست دیده می‌شود.

روش جلوگیری از بروز عارضه زخم فشاری یا زخم بستر در بیماران کم تحرک

زخم‌های بستر باید بلافاصله درمان شوند، حتی در مراحل اولیه. علت آن این است که این نوع زخم‌ها می‌توانند در بازه زمانی کوتاهی بدتر شوند. در همین راستا بهره‌گیری از اقدامات مراقبتی تاثیر بسیار زیادی در بهبود این نوع زخم‌ها خواهند داشت.

• ناحیه آسیب‌دیده به ویژه در نواحی گوش باید به کمک هدرینگ محافظ گوش باید در بیمارانی که بازه زمانی نسبتا زیادی را رو به پهلو قرار می‌گیرند، جهت کاهش فشار وارده به این ناحیه استفاده شود.
• با مشورت پزشک از پانسمان‌های مناسب جهت مراقبت و بهبود آن ناحیه استفاده کنید.
• به طور کلی، زخم‌های فشاری با سالین یا آب نمکی برای از بین بردن بافت مرده تمیز می‌شوند. در برخی موارد، ممکن است جراحی برای حذف بافت مرده لازم باشد.
• تغذیه نقش مهمی در بهبود زخم‌های فشاری ایفا می‌کند. برای بهبود صحیح، بدن به کالری، پروتئین و مواد مغذی مانند ویتامین C و روی نیاز دارد. در برخی موارد، ممکن است مکمل‌هایی برای تسریع بهبود لازم باشد.

زخم‌های شدید ممکن است نیاز به بستری در بیمارستان برای مقابله با عفونت داشته باشند یا جراحی برای اضافه کردن فلپ‌های عضلانی یا پیوندهای پوستی ضروری باشد.