روش قطعی جهت جلوگیری از ایجاد لخته خون در خانه

آشنایی با  ساز و کارهایی در راستایجهت جلوگیری از ایجاد لخته خون، در حوزه پزشکی و به ویژه در زمینه‌های مربوط به بهداشت و درمان، مدیریت ریسک‌ها و داروهای تجویزی از اهمیت بالایی برخوردار است. یکی از جنبه‌های حیاتی این موضوع، درک دقیق ریسک فاکتورها و تأثیرات داروها بر روی گروه‌های خاص از بیماران، به ویژه زنان باردار، است. بارداری به خودی خود یک وضعیت فیزیولوژیکی خاص و پیچیده است که تغییرات زیادی در بدن مادر ایجاد می‌کند و این تغییرات می‌تواند بر تعاملات دارویی تأثیرگذار باشد. در ادامه جهت بررسی بیشتر و تخصصی‌تر در این مقاله با آنهوما همراه شوید.

ترومبوآمبولی وریدی یا VTE چیست؟

ترومبوآمبولی وریدی (venous thromboembolism; VTE) وضعیتی است که در آن لخته خونی درون یک ورید، عمدتا در ورید‌های عمیق پاها یا لگن، شکل می‌گیرد. این شرایط تحت عنوان ترومبوز ورید عمقی (deep vein thrombosis) یا DVT، شناخته می‌شود. لخته‌های خونی می‌توانند در خون، به‌خصوص در شریان‌های ریوی، جابه‌جا شده و حرکت کنند.

این وضعیت را تحت عنوان آمبولی ریوی (pulmonary embolism) یا PE، می‌شناسند. فاکتورهای زیادی وجود دارند که می‌‌توانند احتمال ابتلا بهVTE را افزایش دهند. از بزرگترین ریسک فاکتورها می‌‌توان به بستری شدن در بیمارستان، عمل های جراحی، سرطان و اختلالات انعقاد خون که در آنها میزان فاکتورهای انعقاد خون بالا هستند، اشاره کرد.

DVT دیستال چیست؟

DVT دیستال (که به نام DVT دیستال منفرد، DVT  عضلات پشت ساق پا (calf) یا DVT زیر زانو نیز شناخته می‌شود)، هنگامی رخ می‌دهد که لخته خونی درون وریدهای پا (زیر زانو) تشکیل شود. گسترش لخته خونی در ورید‌های پروگزیمال (بالای زانو) و حرکت لخته خونی به سمت ریه‌ها (PE) شایع‌ترین عوارض هستند.

چگونه لخته خون را از بین ببریم؟

با توجه به خطرناک بودن DVT و PE در افراد بهره‌گیری از روش‌هایی که در پیشگیری از این دو عارضه نقش دارند، موثر است. دو نوع پیشگیری برای DVT و PE به دو صورت مکانیکی و دارویی وجود دارد.

پیشگیری مکانیکی

پیشگیری مکانیکی از DVT (ترومبوز ورید عمقی) و PE (آمبولی ریه) به روش‌هایی اطلاق می‌شود که از طریق اعمال فشار فیزیکی بر روی پاها یا بدن به کاهش خطر لخته‌های خون و مشکلات گردش خون کمک می‌کند. این روش‌ها به ویژه برای بیمارانی که در معرض خطر بالای DVT و PE قرار دارند، مانند بیماران جراحی‌شده، بیماران بستری، و مسافران طولانی‌مدت، بسیار مؤثر هستند.

پیشگیری دارویی

بیشترین داروی که در از بین بردن لخته خون وریدی مورد استفاده قرار می‌گیرد، داروهای ضدانعقاد یا رقیق‌کننده‌های خون تحت تجویز پزشک می‌باشد. این داروها لخته‌های از قبل تشکیل شده را از بین نمی‌برند، بلکه از بزرگ‌تر شدن آن‌ها و یا تشکیل لخته‌های جدید جلوگیری می‌کنند.

داروهای تزریقی ضد انعقاد خون 

این داروها به‌صورت خوراکی یا تزریقی (تزریق داخل وریدی یا زیرپوستی) تجویز می‌شوند. داروهای تزریقی ضدانعقاد در دسترس عبارت‌اند از:

• هپارین
• انوکساپارین

داروهای خوراکی ضد انعقاد خون 

در مقابل داروهای تزریقی، داروهایی هستند که به‌صورت خوراکی تجویز می‌شوند. داروهایی چون:

• وارفارین
• دابیگاتران

وارفارین برای نشان‌دادن اثرات ضد انعقادی خود نیاز به چند روز زمان دارد و پس از شروع نیز باید به‌صورت دوره‌ای آزمایش انعقادی INR برای بررسی میزان تأثیر و دوز مناسب آن صورت گیرد.

مصرف وارفارین در دوران بارداری ممنوعیت دارد و خوردن غذاهای حاوی ویتامین کا ممکن است با عملکرد این دارو تداخل ایجاد کند. تداخلات دارویی وارفارین از جمله دلایلی است که ضرورت چک کردن مرتب آزمایش‌های انعقادی را توجیه می‌کند.

گاهی اوقات در ابتدای درمان از داروهای تزریقی استفاده می‌شود و پس از چند روز این داروها با داروهای خوراکی جایگزین می‌گردند. به‌عنوان‌مثال معمولاً در ابتدا درمان با هپارین تزریقی، انوکساپارین یا فونداپارینوکس (هپارین‌‌های با وزن مولکولی پایین) شروع می‌شود و سپس وارفارین خوراکی به آن اضافه می‌گردد.

عوارض استفاده از داروهایی جهت جلوگیری از ایجاد لخته خون

روش دارویی همانند دیگر روش‌ها با توجه به اینکه یک روش شیمیایی بوده می‌تواند تاثیر بسیاری برروی عملکرد بدن فرد بگذارد. از عوارض جدی استفاده از داروهای ضد انعقادی می‌تواند به موارد زیر اشاره کرد.

• سیاه شدن رنگ مدفوع
• قرمز شدن رنگ ادرار
• کبودی وسیع سطح پوست
• خونریزی شدید از بینی
• استفراغ خونی و یا سرفه همراه خلط خون
• گیج شدن و خواب‌آلودگی

درصورت مشاهده موارد زیر به صورت گشترده جهت بررسی‌های بیشتر و تخصصی‌تر به پزشک متخصص مراجعه کنید.

درمان خانگی برای جلوگیری از لخته شدن خون

بهترین درمان برای DVT دیستال به‌ روشنی مشخص نشده است، DVT دیستال را می‌توان با آنتی‌کوآگولاسیون (داروهایی که به پیشگیری از لخته شدن خون کمک می‌کنند) به همراه یا بدون استفاده اضافی از جوراب‌های فشارنده  یا compression stockings به همراه پمپ DVT درمان کرد. علاوبرآن جهت تاثیرپذیری بیشتر به همراه یا بدون استفاده از دارو، تحت نظر قرار دادن بیمار با سونوگرافی‌های مکرر، برای مشاهده اینکه اگر لخته‌های خونی بزرگ‌تر شده‌اند و همچنین کدام یک به آنتی‌کوآگولاسیون نیاز دارند. البته این دارو باید تحت نظر پزشک معالج مورد استفاده قرار گیرد، زیرا داروهای آنتی‌کوآگولاسیون خطر خونریزی را افزایش می‌دهند.

بهره‌گیری از پمپ dvt

پمپ DVT یا “پمپ جلوگیری از ترومبوز ورید عمقی”، نوعی دستگاه پزشکی است که در راستای پیشگیری از ترومبوز ورید عمقی (DVT)مورد استفاده قرار می‌گیرد. پمپ‌های DVT معمولاً به صورت فشرده‌سازی متناوب عمل می‌کنند، این دستگاه‌ها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که با اعمال فشار به نواحی خاصی از بدن (عموماً پاها) به بهبود جریان خون و جلوگیری از تشکیل لخته‌های خون کمک کنند.

مزایای استفاده از پمپ dvt

استفاده از پمپ دی ویتی یا پمپ پیشگیری از ترومبوز ورید عمقی، مزایای زیادی دارد. شما میتوانید با مطالعه مزایای بهره‌گیری از پمپ ضد آمبولی، انگیزه کافی جهت استفاده از آن کسب کرده و با خیال آسوده برای جراحی اقدام کنید.

• پیشگیری از تشکیل لخته خون: یکی از مهم‌ترین مزایای استفاده از پمپ DVT، پیشگیری از تشکیل لخته خون در وریدهای عمقی است که می‌تواند به عنوان عوارض جانبی پس از جراحی یا بستری بودن بیمار، ایجاد شود.
• افزایش جریان خون: استفاده از این پمپ منجر به افزایش جریان خون در اندام مورد نظر می‌شود که می‌تواند به تسریع بهبودی در دوران نقاهت کمک کرده و فرد بتواند در بازه زمانی نسبتا کوتاهی سلامتی خود را به دست آورد.
• کاهش خطر عود ترومبوز: برای افرادی که در خطر تشکیل لخته خون قرار دارند، مانند افرادی که جراحی بزرگ داشته‌اند یا برای مدت طولانی بستری بوده‌اند، استفاده از این پمپ می‌تواند خطر افزایش و عود ترومبوز را کاهش دهد.
• راحتی استفاده: این پمپ به طور معمول به صورت یک دستگاه قابل حمل ارائه می‌شود که بسیاری از بیماران به راحتی می‌توانند آن را حمل کرده و در نهایت استفاده کنند.
• کاهش درد : با افزایش جریان خون، ممکن است احساس درد و مشکلاتی مثل سردرد پس از بی هوشی و عمل کاهش یابد. همین موضوع می‌تواند موجب بهبود کیفیت زندگی بیماران شود.
• کاهش زمان بستری: استفاده از پمپ دی وی تی ممکن است باعث کاهش زمان بستری بیمار شود، زیرا خطر ترومبوز و عود آن کاهش می‌یابد و بیمار سریع‌تر بهبود یافته یا با وضعیتی قابل پیش بینی ترخیض می‌شود.

تاثیرات پمپ dvt  پس از عمل جراحی

باتوجه به تمام مزایایی گفته شده، خوب است بدانید که تاثیر پمپ دی وی تی یا پمپ پیشگیری از ترومبوز ورید عمقی، می‌تواند برای هر عمل جراحی مورد استفاده قرار بگیرد و مانع از وقوع عوارضی مثل آمبولی شود.

• معمولا پس از عمل ابدومینوپلاستی (کاهش حجم شکم یا برداشتن پوست اضافی از ناحیه شکم) ، استفاده از پمپ DVT می‌تواند تأثیرات مثبت زیادی داشته باشد. این نوع عمل جراحی، مثل هر عمل تهاجمی دیگری، ریسک ایجاد لخته خون را دارا است. به همین دلیل میتوان با استفاده از پمپ ضد آمبولی، باعث افزایش جریان خون در اندام‌های پایینی شد.
• بی حرکت بودن پس از عمل و عدم امکان راه رفتن به دلیل محدودیت حرکتی در بعضی افراد می‌تواند خطر ایجاد ترومبوز ورید عمقی یا همان لخته خون را افزایش دهد. به علاوه، برخی بیماران پس از این نوع جراحی ممکن است به مدت طولانی به بستری نیاز داشته باشند، که همین موضوع باعث افزایش خطر ترومبوز می‌شود.
• استفاده از پمپ دی وی تی پس از عمل ابدومینوپلاستی می‌تواند به تحریک جریان خون در اندام‌های تحتانی شود و از تشکیل لخته خون در وریدهای عمیق جلوگیری کند. این فرآیند در بهبود جریان خون و کاهش خطر ترومبوز نقش اساسی داشته و از عوارض جانبی ناشی از این عمل مانند التهاب ورید و امبولی ریه جلوگیری می‌کند.

جوراب پنوماتیک

جوراب پنوماتیک، که به آن جوراب فشاری یا جوراب ضد آمبولی نیز گفته می‌شود، نوعی جوراب پزشکی بوده که جهت بهبود گردش خون و کاهش ورم در پاها طراحی شده است. این جوراب‌ها معمولاً از مواد الاستیک ساخته شده و به طور فشرده به ساق پا و مچ پا فشار می‌آورند.

استفاده از این جوراب‌ها برای افرادی که به مدت طولانی نشسته‌اند یا ایستاده‌اند، بیماران با مشکلات وریدی، افرادی که در معرض خطر آمبولی هستند و حتی در راستای کاهش ورم پا در بارداری مفید است. جوراب‌های پنوماتیک به ویژه در دوران بارداری، بعد از جراحی، یا در سفرهای طولانی نیز کاربرد دارند.

مهم ترین ویژگی های جوراب پنوماتیک به همراه پمپ dvt

جوراب پنوماتیک یا جوراب فشاری ویژگی‌های خاصی دارند که آن‌ها را برای بهبود گردش خون و کاهش ورم پاها مؤثر می‌سازد. مهم‌ترین ویژگی‌های این جوراب‌ها عبارتند از:

• درمان ورم اندام های تحتانی
• جلوگیری از ترومبوز ورید عمقی (DVT)
• افزایش جریان خون در سیستم وریدی اندام ها
• حالت ماساژور جهت بهبود گردش خون در اندام ها
• درمان و کاهش ورم پا ناشی از لنفادم (تجمع مایع لنف)
• پیشگیری از ایجاد لخته خون در  رگ‌های اندام بی تحرک

یکی از اصلی ترین دلایل استفاده  و خرید جوراب پنوماتیک یا همان پمپ دی وی تی جهت جلوگیری و درمان لخته خون در پا، درمان ورم پا و درمان واریس در بیمارانی است به دلیل بی تحرکی دچار چنین مشکلاتی شده اند. این وسیله از یک بخش جورابی شکل که با استفاده از دستگاه پمپ هوا پر می‌شود، یک دستگاه پمپ هوا و تعدادی لوله های انتقال دهنده هوا تشکیل شده‌ است. پمپ هوا با ایجاد فشار متناوب، تلاش می کند فشار به صورت متناوب در جوراب افزایش و کاهش یابد تا اثر ماساژدهی داشته باشد وگردش خون در عضو مورد نظر افزایش یابد.

استفاده از پمپ دی ویتی به همراه جوراب پنوماتیک برای چه افرادی مناسب است؟

دستگاه دی وی تی به همراه جوراب پنوماتیک برای افرادی که مجبورند تمام روز در وضعیت درازکش قرار داشته باشند و هیچ گونه تحرکی ندارند استفاده می شود. چرا که به مرور زمان، عدم تحرک این افراد باعث می شود لخته هایی از خون در رگ‌های پا ایجاد شود و اگر این لخته خون به سمت اعضای حیاتی بدن همچون قلب حرکت کند، این افراد با خطر مرگ مواجه خواهند شد.

علاوبرآن جوراب پنوماتیک می‌تواند جهت بهبود مشکلات غدد لنفابی در بیماران مورد استفاده قرار می گیرد. علاوه براین ورزشکارانی که دچار گرفتگی عضلات پا می شوند جهت ریکاوری و رفع گرفتگی عضلات پا می‌توانند از پمپ دی وی تی یا جوراب پنوماتیک استفاده کنند.

نحوه استفاده از جوراب پنوماتیک با پمپ دی ویتی چگونه است

ممکن است به خوبی با نحوه استفاده از پمپ DVT به همراه جوراب پنوماتیک اطلاع نداشته باشید و با توجه به عدم استفاده اصولی از آن نتوانید بهترین نتیجه را کسب کنید، رشو استفاده از دستگاه دی وی تی به همراه جوراب پنوماتیک به شرح زیر است.

• ابتدا لوله های پلاستیکی انتقال دهنده هوا از پمپ هوا به جوراب ها متصل می کنیم. سپس پاها را داخل قسمت جورابی شکل کرده و زیپ آن را می بندیم.
• در نهایت مطابق با برنامه ای که به دستگاه پمپ دی وی تی داده می شود، قسمت جورابی شکل به طور متناوب باد شده و سپس خالی می شود.
• فرآیند باد شدن جوراب درحالت های مختلفی انجام می شود تا با ایجاد فشار مناسب، همه قسمت های پا تحت ماساژ قرارگیرند. این کار باعث می شود فشار تنها در یک نقطه از پا نباشد بلکه دستگاه پمپ دی وی تی تلاش می کند همه نواحی مختلف پا تحت ماساژ قرار گیرند.

درنهایت این کار باعث می شود گردش خون در پا افزایش یافته و از ایجاد آمبولی و لخته خون در رگ جلوگیری شود. همچنین این دستگاه می تواند با عملکردی که از خود نشان می دهد، گرفتگی عضلات پا را نیز بهبود دهد.

اقدامات پیشگیرانه تا چه مدت باید تداوم داشته باشند؟

در مجموع، اقدامات پیشگیرانه چه از نوع مکانیکی و چه از نوع دارویی، می بایست تا برطرف شدن ریسک لختگی و یا کاهش آن تا به حد زیادی، تداوم داشته باشند و این زمانی است که بیمار بستری در بیمارستان بتواند چندین مرتبه در روز راه برود. در بیماران سرطانی پیشگیری می بایست تا بهبودی کامل بیمار ادامه پیدا کند.

آیا شرایط خاصی وجود دارند که احتمال بروز  VTE و DVT دیستال را افزایش دهند؟

در پاسخ به این سوال باید گفت، “بله” شرایط  ویژه و خاصی وجود دارند که می‌توانند احتمال بروز ترومبوز و آمبولی وریدی (VTE) را افزایش دهند.  عواملی که می‌توانند در بروز اختلال VTE و DVT  دیستال تاثیرگذار باشند، به شرح زیر هستند:

بیماران پر ریسک

بیماران بالای چهل سال که عمل های جراحی طولانی داشته و علاوه بر این ریسک فاکتور دیگری هم داشته باشند جزو بیماران با ریسک زیاد محسوب می شوند. این بیماران علاوه بر تشویق شدن به راه رفتن بعد از عمل می‌بایست جوراب های مخصوص پوشیده و دوز پایین رقیق کننده خون دریافت کنند.

 بیماران با ریسک خیلی زیاد

بیماران بالای چهل سال که عمل های جراحی طولانی داشته و علاوه بر این ریسک فاکتور مهم دیگری نیز مانند سرطان و یا اختلالات انعقاد خون داشته و یا اینکه عمل جراحی زانو و یا لگن خاصره داشته باشند جزو بیماران با ریسک خیلی زیاد محسوب می شوند. برای این بیماران علاوه بر رقیق کننده و جوراب های مخصوص استفاده از SCD’S تجویز می‌شود.

بیماران با ریسک زیاد بدون عمل جراحی

در بیماران بستری که عمل جراحی نداشته‌اند نیز امکان ابتلا به VTE وجود دارد. بیماران مبتلا به نارسایی قلبی،انسداد ریه مزمن، عفونت‌های شدید، سرطان و معلولان حرکتی در معرض بیش ترین ریسک هستند. این ریسک با افزایش سن بیشتر می‌‌شود و سابقه قبلی VTE نیز این احتمال را افزایش می دهد.

عمل جراحی تعویض مفصل لگن و زانو

بیمارانی که مجبور به تعویض مفصل لگن و یا زانو هستند به مراتب بیش از دیگران بیشتر در معرض ابتلا به DVT و PE قرار دارند. این بیماران اغلب موارد تا جایی که دچار خونریزی نشوند دوزهای بالای رقیق کننده را دریافت می‌کنند.

جراحی های مغز و اعصاب

هرگونه خونریزی بعد از عمل‌های جراحی مغز و اعصاب به دلیل پیامدهای جبران ناپذیری که دارد، باید به‌صورت اصولی جلوگیری شود، به همین دلیل پس از این جراحی‌ها از رقیق کننده‌ها تجویز نمی‌شود و به جای آن جوراب‌های مخصوص و SCD مورد استفاده قرار می‌گیرد. در بیماران با ریسک بالای بروز لخته‌های خون، دوزهای مشخصی از رقیق کننده‌ها توسط پزشک تجویز می‌گردد.

ضربه

افرادی که ضربه های شدید را تجربه کرده اند در معرض خطر بروز لخته های خون قرار دارند. درصد زیادی از این بیماران به دلیل احتمال خونریزی، نمی توانند رقیق کننده خون دریافت کنند، برای این دسته از بیماران فیلتر های وناکاوا، جوراب های مخصوص و SCD تجویز می شود.

سخن پایانی

با توجه به اینکه عارضه DVT  و PE می‌تواند سلامت و حتی زندگی فرد را به‌خطر بیاندازد، بهره‌گیری از روش‌هایی که در بهبود و جلوگیری از لخته در بیمارانی که توانایی تحرک ندارند، حائز اهمیت است. در همین راستا آنهوما با اطلاع از این موضوع پمپ DVT با جوراب پنوماتیک را منطبق با بروزترین متودهای روز دنیا با بهترین کیفیت و اقتصادی‌ترین قیمت ارائه کرده است.

درصورتی که باردار هستید یا اینکه افرادی از نزدیکان شما قادر به حرکت نمی‌باشد، می‌توانید از این دستگاه باکیفیت طراحی و تولید شده توسط آنهوما در راستای جلوگیری از ایجاد لخته خون در اندام‌های تحتانی استفاده کنید.