اگر می خواهید عمل تعویض مفصل لگن انجام دهید,حتما باید از خطرات احتمالی این جراحی و عوارض جراحی تعویض مفصل لگن اطلاع داشته باشید.جراحی تعویض مفصل لگن (Total Hip Replacement یا THR) یکی از مؤثرترین روش‌های درمانی برای بیماران مبتلا به آرتروز شدید، نکروز آواسکولار یا شکستگی‌های پیچیده لگن است.این جراحی مکانند دیگر جراحی های ارتوپدی,نیازمند تجهیزات ارتوپدی پیشرفته است و در صورت نبود این تجهیزات,انجام این جراحی ها غیر ممکن است.
هدف اصلی این جراحی کاهش درد، بهبود حرکت و افزایش کیفیت زندگی بیمار است. اگرچه این عمل در اغلب موارد موفقیت‌آمیز و ایمن است، اما همچون هر مداخله جراحی دیگری، با خطراتی و عوارضی همراه است.
آگاهی بیماران و کادر درمان از عوارض جراحی تعویض مفصل لگن می‌تواند به انتخاب بهتر، مدیریت مؤثرتر پس از جراحی و افزایش شانس موفقیت درمانی منجر شود.
عوارض جراحی تعویض مفصل لگن چیست؟
یکی از مهم‌ترین نگرانی‌های بیماران پیش از این جراحی، اطلاع از عوارض جراحی تعویض مفصل لگن است. عوارض ممکن است کوتاه‌مدت یا بلندمدت، عمومی یا خاص باشند. در ادامه، مهم‌ترین عوارض تعویض مفصل لگن به صورت علمی و مستند بررسی می‌شوند:
۱. بروز عفونت پس از جراحی تعویض مفصل لگن
در حقیقت,عفونت جدی ترین عارضه پس از تعویض مفصل لگن است. این عارضه ممکن است در محل زخم جراحی یا در اطراف پروتز ایجاد شود. در موارد خفیف، درمان با آنتی‌بیوتیک کفایت می‌کند، اما در موارد شدیدتر، ممکن است نیاز به تخلیه عفونت یا حتی تعویض مجدد پروتز باشد.
۲. لخته شدن خون (ترومبوز وریدی عمقی و آمبولی ریوی)
یکی دیگر از عوارض جراحی تعویض مفصل لگن,لخته شدن خون در پاها است.پس از جراحی، به دلیل کاهش تحرک و آسیب به عروق خونی، خطر تشکیل لخته خون در رگ‌های عمقی پا یا همان دی وی تی افزایش می‌یابد. اگر این لخته به ریه منتقل شود، ممکن است آمبولی ریه و تهدید حیات ایجاد شود. به همین دلیل، اغلب برای بیماران داروهای ضد انعقاد تجویز می‌شود همچنین استفاده از دستگاه DVT در بعضی موارد توصیه می گردد.
۳. دررفتگی مفصل مصنوعی لگن
در هفته‌ها یا ماه‌های نخست پس از جراحی، احتمال دررفتگی مفصل مصنوعی لگن بیشتر است. عوامل مؤثر بر دررفتگی شامل عدم رعایت محدودیت‌های حرکتی، ضعف عضلات اطراف لگن و قرارگیری نامناسب پروتز در حین جراحی هستند.
۴. تفاوت طول پاها
از دیگر عوارض جراحی تعویض مفصل لگن , می توان به تفاوت طول پاها اشاره کرد..در برخی بیماران، بعد از عمل احساس می‌شود که یکی از پاها بلندتر از دیگری است. این اتفاق ممکن است به دلیل اصلاح تغییر شکل مفصل یا تکنیک جراحی رخ دهد. در اغلب موارد، این اختلاف کمتر از یک سانتی‌متر بوده و مشکلی ایجاد نمی‌کند، اما در موارد شدید ممکن است نیاز به کفی یا مداخله مجدد باشد.
۵. شل‌شدگی و فرسایش پروتز
پروتزهای لگن معمولاً طول عمر بالایی دارند، اما در طول زمان ممکن است دچار فرسایش یا شل‌شدگی شوند، به‌ویژه در بیماران جوان یا کسانی که فعالیت فیزیکی زیادی دارند. شل‌شدگی ممکن است باعث درد، التهاب و محدودیت حرکت شود و در برخی موارد نیاز به جراحی مجدد (Revision Surgery) داشته باشد.
۶. آسیب عصبی
در طول جراحی، اعصاب اطراف لگن ممکن است تحت فشار قرار گیرند یا آسیب ببینند. این آسیب‌ها می‌توانند باعث بی‌حسی، ضعف عضلانی یا درد شوند. در بیشتر موارد این آسیب‌ها موقت‌اند، اما در موارد نادر ممکن است پایدار باقی بمانند.
چه کسانی بیشتر در معرض عوارض تعویض مفصل لگن هستند؟
عوامل متعددی می‌توانند احتمال بروز عوارض جراحی تعویض مفصل لگن را افزایش دهند. بیمارانی که دچار چاقی، دیابت کنترل‌نشده، بیماری‌های قلبی-عروقی، ضعف سیستم ایمنی یا سابقه مصرف طولانی‌مدت داروهای کورتونی هستند، در معرض خطر بیشتری قرار دارند. همچنین، سن بالا، سیگار کشیدن و عدم رعایت مراقبت‌های پس از جراحی نیز از عوامل مؤثر هستند.
چگونه می‌توان عوارض عمل تعویض مفصل لگن را کاهش داد؟
هرچند که عوارض جراحی تعویض مفصل لگن به‌طور کامل قابل حذف نیستند، اما با رعایت برخی نکات می‌توان احتمال بروز آن‌ها را به حداقل رساند. موارد زیر از جمله راهکارهای کلیدی در کاهش عوارض هستند:
-
ارزیابی دقیق پیش از جراحی: بررسی وضعیت کلی سلامت بیمار، کنترل بیماری‌های زمینه‌ای و مشاوره‌های قبل از عمل تأثیر زیادی در موفقیت جراحی دارند.
-
رعایت تکنیک جراحی استاندارد: مهارت جراح، انتخاب نوع پروتز مناسب و رعایت اصول آنتی‌سپتیک در اتاق عمل نقش مهمی در کاهش عوارض دارند.
-
توانبخشی و فیزیوتراپی: آغاز زودهنگام تمرینات حرکتی پس از عمل، موجب تقویت عضلات، کاهش احتمال لخته خون و بهبود عملکرد مفصل می‌شود.
-
پرهیز از حرکات پرخطر:یکی از راه های کاهش عوارض جراحی تعویض مفصل لگن,پرهیز از حرکات پرخطر و ناگهانی است. بیمار باید از حرکاتی که باعث دررفتگی مفصل می‌شوند (مثل چرخش شدید لگن یا خم شدن زیاد) پرهیز کند.
عوارض بلندمدت جراحی تعویض مفصل لگن
در اغلب موارد، اگر جراحی به درستی انجام شود و بیمار نیز مراقبت‌های توصیه‌شده را رعایت کند، عملکرد مفصل مصنوعی تا بیش از ۱۵ تا ۲۰ سال پایدار باقی می‌ماند. با این حال، برخی عوارض جراحی تعویض مفصل لگن در بلندمدت ممکن است بروز کنند که از جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
-
شل‌شدگی تدریجی پروتز: که معمولاً با درد و محدودیت حرکتی همراه است.
-
تشکیل بافت‌های فیبروتیک یا استخوانی اطراف مفصل: که ممکن است دامنه حرکتی را کاهش دهد.
-
سایش سطوح مفصلی: در پروتزهای قدیمی‌تر یا استفاده مفرط از مفصل مصنوعی، این سایش شایع‌تر است.
در چنین مواردی، بسته به شدت مشکل، ممکن است نیاز به جراحی ترمیمی یا تعویض مجدد مفصل باشد.
سخن پایانی
جراحی تعویض مفصل لگن، یکی از روش‌های موفق و پرکاربرد در درمان بیماری‌های پیشرفته مفصل لگن است. اگرچه این جراحی عوارضی دارد، اما با انتخاب دقیق بیمار، مهارت جراح و رعایت مراقبت‌های پس از عمل، می‌توان احتمال بروز این عوارض را به میزان قابل توجهی کاهش داد.
بیماران باید پیش از عمل اطلاعات دقیقی از مزایا و عوارض جراحی تعویض مفصل لگن کسب کنند و با آگاهی کامل تصمیم‌گیری نمایند. پیگیری‌های منظم پس از عمل نیز برای شناسایی زودهنگام مشکلات احتمالی ضروری است.
