آمبولی ریه: علائم هشداردهنده، تشخیص سریع و روش‌های درمانی

ترومبوز وریدی (شامل ترومبوز ورید عمقی و آمبولی ریه) سالانه حدود 10 میلیون نفر را در سراسر جهان تحت تاثیر قرار می‌دهد. مرگ و میر مرتبط با آمبولی ریه کاهش یافته است، اما یک نفر از هر پنج بیمار در عرض یک سال پس از تشخیص می‌میرد. این بیماری می‌تواند عوارض طولانی‌مدت مانند ناتوانی و استرس‌های عاطفی ایجاد کند. درمان‌های ضد انعقاد و توانبخشی در مدیریت این بیماری اهمیت دارند و به‌طور فزاینده‌ای این بیماری به عنوان یک بیماری مزمن در نظر گرفته می‌شود.

تشخیص آمبولی ریه

تشخیص آمبولی ریه (PE) فرآیندی حیاتی در شناسایی مشکلات قلبی و تنفسی است که نیاز به دقت بالا دارد. این بیماری معمولاً با علائمی مانند تنگی نفس، درد قفسه سینه، سرفه و گاهی خون‌ریزی از ریه همراه است. برای تشخیص آمبولی ریه، پزشکان از روش‌های تصویربرداری مانند سی‌تی‌اسکن (CT scan) استفاده می‌کنند که می‌تواند به وضوح لخته خون در ریه‌ها را نشان دهد.

همچنین، آزمایش‌های خون مانند اندازه‌گیری D-dimer برای ارزیابی احتمال وجود ترومبوز به کار می‌روند. استفاده از اکوکاردیوگرافی و آنژیوگرافی نیز به تشخیص دقیق‌تر این بیماری کمک می‌کند. آمبولی ریه نیاز به درمان فوری دارد و تشخیص سریع آن می‌تواند جان بیمار را نجات دهد.

عواقب آمبولی ریه

عواقب آمبولی ریه می‌تواند کیفیت زندگی بیمار را کاهش دهد و با هزینه‌های بالای مراقبت‌های بهداشتی همراه باشد. این بیماری ممکن است عواقب منفی طولانی‌مدتی به همراه داشته باشد که می‌تواند توانایی بیمار را برای بازگشت به زندگی روزمره تحت تاثیر قرار دهد.

علائم جسمی مانند تنگی نفس، سرگیجه، درد قفسه سینه و ناراحتی حین فعالیت بدنی ممکن است ادامه یابد و حتی به یک وضعیت مزمن تبدیل شود، گرچه هیچ لخته خون باقی‌مانده‌ای در اسکن‌ها مشاهده نمی‌شود. بسیاری از بیماران همچنین گزارش می‌دهند که دچار اضطراب و مشکلات خواب هستند که در مجموع انگیزه آن‌ها را برای بازگشت به زندگی فعال روزانه کاهش می‌دهد.

عملکرد فیزیکی

با وجود درمان‌های مؤثر پزشکی آمبولی ریه، بسیاری از بیماران از عواقب منفی طولانی‌مدت شکایت دارند. تنگی نفس، خستگی، کاهش ظرفیت فیزیکی و عدم تحمل ورزش، که به‌عنوان سندروم پس از آمبولی ریه شناخته می‌شود، تا 50٪ از بیماران را تحت تاثیر قرار می‌دهد. حدود 3٪ از آن‌ها دچار فشار خون ریوی مزمن ترومبوامبولیک می‌شوند. در یک مطالعه پیش‌بینی‌شده با 100 بیمار، 46.5٪ از بیماران محدودیت‌های ورزشی داشتند. کاهش ظرفیت فیزیکی با کیفیت زندگی مرتبط و کاهش توانایی راه رفتن همراه بود.

درک عواقب منفی طولانی‌مدت آمبولی ریه بر عملکرد فیزیکی بیمار پیچیده است و ت

وضیحات آن معمولاً به چند عامل بستگی دارد.بسیاری از بیماران مبتلا به آمبولی ریه همچنین از مشکلات بهداشتی دیگری رنج می‌برند که می‌تواند به این اختلالات عملکردی کمک کند و عوامل روانشناختی نیز نقش مهمی دارند. بنابراین، از سرگیری فعالیت بدنی و ورزش اغلب باعث ترس از لخته جدید می‌شود و بسیاری از بیماران از شروع ورزش پس از ترخیص ناراحت هستند.

کیفیت زندگی و استرس عاطفی

بخش بزرگی از بیماران مبتلا به آمبولی ریه کاهش کیفیت زندگی، خستگی و استرس عاطفی را تجربه می‌کنند. بیمارانی که فشار بالا در گردش خون ریوی دارند یا به سندروم پس از آمبولی ریه مبتلا هستند، گزارش می‌دهند که نمرات کیفیت زندگی آن‌ها کمتر از گروه‌های مقایسه‌ای است. این کاهش کیفیت زندگی به شدت به اختلال عملکردی بستگی دارد و با عملکرد ضعیف فیزیکی همبستگی دارد.

درمان های آمبولی ریه

یکی از روش‌های مدرن پیشگیری و درمان این وضعیت، به ویژه در بیماران با خطر تشکیل لخته در وریدها، استفاده از پمپ‌های دی وی تی (پمپ‌های فشاری متناوب) است. این دستگاه‌ها با اعمال فشار کنترل‌شده به پاها، گردش خون را تحریک کرده و خطر تشکیل لخته‌های خون را کاهش می‌دهند.

برای بیمارانی که قبلاً آمبولی ریه را تجربه کرده‌اند، پمپ‌های دی وی تی می‌توانند به عنوان بخشی از استراتژی درمانی برای پیشگیری از تشکیل لخته‌های جدید و مدیریت خطرات بلندمدت مرتبط با ترومبوآمبولیسم وریدی استفاده شوند. این دستگاه‌ها به ویژه برای بیمارانی که نمی‌توانند از داروهای ضد انعقاد استفاده کنند، مفید هستند.

اگرچه پمپ‌های دی وی تی ابزار پیشگیرانه مؤثری هستند، معمولاً به‌تنهایی برای درمان آمبولی ریه فعال کافی نیستند. در موارد حاد، مداخلات دیگری مانند درمان ترومبولیتیک یا آمبولکتومی جراحی برای برداشتن لخته خون لازم است. اما استفاده از پمپ‌های دی وی تی به همراه سایر درمان‌ها می‌تواند به‌طور قابل توجهی نتایج درمانی را بهبود بخشد و خطر عوارض بیشتر را کاهش دهد.

در نهایت، پمپ‌های دی وی تی یک راه‌حل غیرتهاجمی و مؤثر برای پیشگیری و مدیریت ترومبوآمبولیسم وریدی در بیمارانی که در معرض آمبولی ریه هستند، ارائه می‌دهند و به‌عنوان بخشی از یک برنامه درمانی جامع، نقش مهمی در بهبود گردش خون و کاهش تشکیل لخته‌های خون دارند.

بیشتر بخوانید: مدت زمان درمان دی وی تی چقدر است؟

درمان ضد انعقاد اصلی‌ترین روش درمان آمبولی ریه است. هدف از درمان با ضد انعقادها کاهش مرگ و میر ناشی از آمبولی ریه و کاهش عوارض ناشی از گسترش لخته، بازگشت بیماری و سندروم پس از ترومبوز است. بیماران ناپایدار از نظر همودینامیک که مبتلا به آمبولی ریه هستند نیز نیاز به درمان اولیه با روش‌هایی چون ترومبولیز، آمبولکتومی جراحی یا درمان با کاتر دارند.

برای چندین دهه، گزینه‌های اصلی برای درمان و پیشگیری از ترومبوآمبولی وریدی، آنتاگونیست‌های ویتامین K (مانند وارفارین)، هپارین غیر شکسته یا هپارین با وزن مولکولی پایین بودند که با مشکلاتی مانند نیاز به تزریق و تغییرات متابولیکی همراه بودند.

این مشکلات باعث شد که ده‌ها سال پیش، داروهای ضد انعقاد خوراکی مستقیم (DOACs) توسعه یابند که مزایای زیادی دارند از جمله مصرف خوراکی و دوز ثابت بدون نیاز به نظارت آزمایشگاهی. چهار آزمایش بالینی بر روی داروهایی مانند دابیگاتران، ریواروکسابان و آپیکسابان نشان داد که این داروها به‌طور مؤثر خطر بازگشت بیماری را کاهش می‌دهند اما با خطر خونریزی بیشتر همراه هستند.

راهنمایی‌ها برای بیماران سرطانی

راهنمایی‌های شبکه جامع سرطان ملی (NCCN) و انجمن آنکولوژی بالینی آمریکا (ASCO) توصیه‌های دقیقی برای درمان دارند و بیان می‌کنند که تمام بیمارانی که درمان فعال سرطان دارند، باید درمان خود را پس از دوره اولیه ادامه دهند (NCCN: ۳ ماه؛ ASCO: ۶ ماه). راهنمایی‌های ۲۰۱۹ ابتکار جهانی ترومبوز و سرطان (ITAC) پیشنهاد می‌کنند که درمان بیش از ۶ ماه باید بر اساس ارزیابی فردی از نسبت فایده-خطر، تحمل دارو، در دسترس بودن دارو، ترجیح بیمار و فعالیت سرطان باشد.

همچنین، راهنمایی‌های ۲۰۱۹ انجمن قلب اروپا پیشنهاد می‌دهند که بیماران باید حداقل ۶ ماه درمان ضدانعقادی را دریافت کنند، با این امکان که در صورت وجود سرطان فعال، درمان ادامه یابد، اما برای بیماران با سرطان در مرحله بهبودی، درمان باید به صورت موردی ارزیابی شود.

تحقیقات مختلف نشان داده‌اند که ادامه درمان ضدانعقادی برای بیش از ۶ ماه ممکن است عوارضی همچون بازگشت ترومبوز و خونریزی را افزایش دهد. با این حال، شواهد تصادفی و مشاهده‌ای به طور کامل از حمایت این درمان‌ها در دوران طولانی‌مدت بی‌بنیاد هستند. در حال حاضر، مطالعات کمی برای ارزیابی درمان‌های ضدانعقادی در بیماران سرطانی با درمان طولانی‌تر از ۱۲ ماه وجود دارد.

نتیجه گیری

آمبولی ریه یکی از شرایط اورژانسی است که نیاز به تشخیص سریع و درمان فوری دارد. این بیماری معمولاً به دلیل تشکیل لخته‌های خون در وریدهای عمیق بدن ایجاد می‌شود که به ریه‌ها می‌رسند و جریان خون را مسدود می‌کنند. علائم آن شامل تنگی نفس، درد قفسه سینه و کاهش فشار خون است. با توجه به خطرات شدید این بیماری، تشخیص سریع از طریق آزمایش‌های تصویربرداری مانند سی‌تی‌اسکن و آزمایش خون ضروری است. درمان معمولاً شامل داروهای رقیق‌کننده خون و در موارد خاص، جراحی است.

منبع:

Long-Term Management of Pulmonary Embolism: A Review of Consequences, Treatment, and Rehabilitation