چرا شبکیه چشم جدا میشود؟
جدا شدن شبکیه زمانی رخ میدهد که شبکیه از داخل چشم شما جدا شود. قبل از فهمیدن سوال چرا شبکیه چشم جدا میشود؟ باید بدانیم شبکیه چشم چیست و چگونه عمل میکند
شبکیه از لایه‌هایی از بافت عصبی در پشت چشم شما تشکیل شده است. شبکیه تصاویر را دریافت میکند و سیگنال‌های بصری را از طریق عصب بینایی به مغز می‌فرستد، به این ترتیب شما آنچه را که روبروی شماست پردازش می‌کنید تا آن را به تصویری برای دیدن تبدیل کنید.
چشم پر از مایعی به نام زجاجیه است. این ماده ژله‌ای شکل، ناحیه پشت عدسی چشم و جلوی شبکیه را پر میکند و شامل کلاژن، مایع و مواد مغذی مختلف است. مشکلات زجاجیه میتواند منجر به افزایش نقاط شناور (نقاط یا خطوطی که در دید شما ظاهر می‌شوند) شود و اگر زجاجیه بیش از حد روی شبکیه فشار وارد کند، ممکن است باعث میشود شبکیه چشم جدا شود.
جدا شدن شبکیه بیشتر در افراد ۴۰ تا ۷۰ ساله شایع است و سالانه ۱۰ تا ۱۵ نفر از هر صد هزار نفر را تحت تأثیر قرار میدهد. این امر جدا شدن شبکیه را به یکی از شایع‌ترین اورژانس‌های چشم در بریتانیا تبدیل میکند. پروفسور راجر شیمیزو وانگ، مشاور زجاجیه و جراح چشم در بیمارستان سنت توماس، در مورد جدا شدن شبکیه و نحوه تشخیص آن میگوید.
انواع مختلف جدا شدن شبکیه چیست؟
۳ نوع مختلف جدا شدن شبکیه وجود دارد که هر کدام به دلیل متفاوتی ایجاد می‌شوند.
سوراخ‌ها و پارگی‌های شبکیه
این شایع‌ترین علت جداشدن شبکیه است که در آن پارگی یا سوراخی در شبکیه باعث نشت مایع بین لایه‌های شبکیه میشود. این مایع باعث میشود شبکیه از پشت چشم بلند شده و جدا شود. با افزایش سن، همچنین رایج است که ژل زجاجیه چشم از شبکیه جدا شود و همراه با آن، شبکیه کشیده شود و باعث پارگی شود.
بافت اسکار
برخی از افراد ممکن است به دلیل شرایطی مانند رتینوپاتی دیابتی، ضربه یا عفونت و التهاب داخل چشم، بافت اسکار روی سطح شبکیه خود ایجاد کنند. بافت اسکار میتواند باعث چین خوردگی و کشش شبکیه شود و منجر به جداشدن شبکیه شود.
نشت مایع
نادرترین علت جدا شدن شبکیه زمانی رخ میدهد که رگ‌های خونی پشت شبکیه، مایع را بین لایه‌های مختلف شبکیه نشت دهند. در این نوع جدا شدن شبکیه هیچ سوراخ یا پارگی وجود ندارد، اما نشت مایع به دلیل التهاب چشم یا تومورها رخ میدهد.
چه چیزی باعث جدا شدن شبکیه میشود؟
شایع‌ترین علت جدا شدن شبکیه، سن و ضربه مستقیم به چشم است. با افزایش سن، زجاجیه میتواند تغییر کند و کوچک شود و شبکیه را بکشد، بنابراین باعث پارگی و جدا شدن شبکیه از پشت چشم میشود. این فرآیند جدا شدن زجاجیه خلفی (PVD) نامیده میشود. جدا شدن شبکیه به خودی خود بدون درد است، اگرچه تغییرات بینایی و علائمی که با آن همراه هستند نگران کننده هستند و نیاز به درمان در اسرع وقت دارند.
پروفسور وانگ توضیح میدهد: “ارتباطی با سابقه خانوادگی جدا شدن شبکیه وجود دارد که احتمال ابتلا به آن را افزایش میدهد.”
چه چیزی خطر جدا شدن شبکیه را افزایش میدهد؟
عوامل متعددی می‌توانند خطر جدا شدن شبکیه را افزایش دهند، از جمله اگر:
- نزدیک‌بین هستید (برای دیدن اشیاء در فاصله دور مشکل دارید)
- اخیراً عمل جراحی چشم، مانند جراحی آب مروارید، انجام داده‌اید
- قبلاً در یک چشم دچار جدا شدن شبکیه شده‌اید
- سابقه خانوادگی جدا شدن شبکیه دارید
جدا شدن شبکیه چگونه است؟
چندین علامت بصری وجود دارد که نشان میدهد ممکن است دچار جدا شدن شبکیه شده باشید. یکی از شاخص‌های کلیدی، افزایش ناگهانی تعداد اجسام شناوری است که در بینایی خود می‌بینید. پروفسور وانگ میگوید: «اجسام شناور می‌توانند به صورت نقاط یا خطوط موج‌دار ظاهر شوند و مهم است بدانید که داشتن برخی از آنها طبیعی است. با این حال، اجسام شناور شما باید پایدار باشند و هرگونه افزایش یا تغییر ناگهانی باید فوراً توسط یک متخصص بررسی شود.»
علامت دوم جدا شدن شبکیه، جرقه‌های نور در بینایی شماست. این جرقه‌ها می‌توانند از کسری از ثانیه تا چند ثانیه طول بکشند. این اتفاق زمانی می‌افتد که ژل زجاجیه داخل چشم کوچک میشود یا تغییر شکل میدهد و سپس روی شبکیه کشیده میشود. این کشش است که میتواند باعث جدا شدن شبکیه شود، بنابراین اگر این علامت را تجربه کردید، سریعاً به پزشک مراجعه کنید.
پروفسور وانگ توضیح میدهد: «اگر متوجه سایه‌ای تیره یا حرکتی شبیه به «پرده» در میدان دید خود شدید، این نشانه دیگری از جدا شدن شبکیه است که نباید نادیده گرفته شود.» این مشکل معمولاً در دید محیطی شما شروع میشود و سپس به تدریج بزرگ میشود و میدان دید شما را می‌پوشاند. برخلاف جرقه‌های نورانی که می‌توانند بیایند و بروند، سایه تیره مرتبط با جدا شدن شبکیه باقی می‌ماند و تا زمانی که به دنبال درمان فوری نباشید، بدتر میشود.
آخرین علامت بینایی جدا شدن شبکیه، تاری ناگهانی در یک چشم است. پروفسور وانگ میگوید: «تاری در هر دو چشم ممکن است نشان دهنده یک مشکل عصبی باشد، اما تاری در یک چشم، به ویژه اگر به طور ناگهانی رخ دهد، میتواند نشان دهنده خونریزی باشد که میتواند به جدا شدن شبکیه تبدیل شود.» دلیل این امر این است که رگ‌های خونی ریز در چشم به داخل زجاجیه خونریزی می‌کنند و باعث تاری دید می‌شوند.
علاوه بر این علائم ذکر شده علائم دیگری نیز میتواند نشان دهنده جداشدگی شبکیه باشد پیشنهاد میکنیم مقاله 7 علائم جداشدگی شبکیه را مطالعه کنید. تا با تشخیص سریع علائم از نابینا شدن جلوگیری کنید.
جدا شدن شبکیه چه مدت طول می‌کشد تا منجر به نابینایی شود؟
مدت زمان بین اولین علائم جدا شدن شبکیه تا از دست دادن بینایی بین افراد متفاوت است و از چند ساعت تا چند روز متغیر است.
پروفسور وانگ هشدار میدهد: «هرچه جدا شدن شبکیه بیشتر درمان نشود، خطر از دست دادن دائمی بینایی بیشتر میشود. بسته به میزان جدا شدن شبکیه، در حالت ایده‌آل باید ظرف ۴۸ ساعت پس از ظاهر شدن علائم، درمان را شروع کنید تا بهترین شانس حفظ بینایی خود را داشته باشید.»
در جراحی ویترکتومی برای درمان جدا شدن شبکیه چه اتفاقی می‌افتد؟
ویترکتومی روشی برای ترمیم جدا شدن شبکیه است که برای حفظ بینایی شما در صورت بروز علائم جدا شدن شبکیه ضروری است. این عمل معمولاً به صورت سرپایی انجام میشود و شما می‌توانید در همان روز به خانه بروید.
شما می‌توانید این عمل را یا تحت بیهوشی عمومی (که در کل عمل خواب هستید) یا تحت بی‌حسی موضعی (که ناحیه اطراف چشم شما را منجمد میکند تا بیدار باشید اما دردی احساس نکنید) انجام دهید.
در طول عمل، چشم پزشک متخصص با دقت ژل زجاجیه را از داخل چشم شما خارج میکند و فضایی برای وارد کردن حباب گاز یا روغن سیلیکون ایجاد میکند. حباب، شبکیه را دوباره به پشت چشم شما فشار میدهد و به آن اجازه میدهد تا در جای خود بهبود یابد. بسته به نوع گاز مورد استفاده، حباب طی 10 تا 14 روز یا 6 تا 8 هفته خود را جذب میکند. مشاور شما بهترین نوع را برای شما توصیه خواهد کرد.
بیشتر بخوانید: شانس موفقیت عمل ویترکتومی چقدر است؟
بهبودی پس از جراحی ویترکتومی
پس از جراحی ویترکتومی، ممکن است احساس شن‌ریزه و قرمزی در چشم و تاری دید داشته باشید. علائم این بیماری باید با پاراستامول قابل درمان باشد و ظرف چند روز پس از جراحی از بین برود.
پس از جراحی، برای رانندگی باید اجازه بگیرید و اگر متوجه شدید که بینایی شما تحت تأثیر جراحی قرار گرفته است، ممکن است لازم باشد از محل کار خود مرخصی بگیرید. با این حال، اکثر افراد می‌توانند به سرعت و با یک دوره بهبودی بدون عارضه به فعالیت‌های روزمره خود بازگردند.
یکی از مهم ترین تجهیزات مراقبتی بعد از عمل ویترکتومی بالش ویترکتومی می باشد که به استراحت صحیح مریض در دوران نقاهت کمک میکن و به جوش خوردن شبکیه منجر میشود این بالش تا 80 درصد شانس شما را در موفقیت عمل چشم بهبود میدهد. بالش ویترکتومی آنهوما دارای مجوز های اداره کل تجهیزات پزشکی نیز می باشد.
بالش بعد از عمل شبکیه
افزایش 80 درصدی شانس موفقیت عمل ویترکتومی اولین و تنها بالش ویترکتومی در ایران
❤️ +300 نفر این کالا را پسندیده‌اند
فیلم عمل ویترکتومی
آیا می‌توان از جدا شدن شبکیه جلوگیری کرد؟
برای جداشدگی‌های شبکیه ناشی از تغییرات مرتبط با سن در چشم، هیچ تغییری در سبک زندگی وجود ندارد که بتوانید برای جلوگیری از وقوع آنها ایجاد کنید.
با این حال، وقتی صحبت از جلوگیری از آسیب‌های چشمی میشود که میتواند منجر به جدا شدن شبکیه شود، می‌توانید برای ورزش یا سایر فعالیت‌هایی که خطر بیشتری برای آسیب‌های چشمی دارند، عینک محافظ تهیه کنید.
پروفسور وانگ میگوید: “بالاتر از همه، بهترین اقدامی که می‌توانید برای محافظت از بینایی خود انجام دهید، انجام معاینات منظم چشم با چشم پزشک است. لینک به بهترین جراحان ویترکتومی. این به شما امکان میدهد تا یک پایه خوب از بینایی “طبیعی” خود ایجاد کنید و هرگونه تغییر اولیه که میتواند نشان دهنده مشکلات چشمی در آینده باشد، به سرعت تشخیص داده و درمان شود.”
برخی افراد به دلیل عوامل خطر زمینه‌ای، بیشتر مستعد جدا شدن شبکیه هستند. این افراد شامل افرادی با نزدیک‌بینی شدید (میوپی بالا) هستند، زیرا کره چشم آنها کشیده است و فشار بیشتری به شبکیه وارد میکند. سابقه خانوادگی جدا شدن شبکیه نیز خطر را افزایش میدهد، همانطور که سابقه جراحی چشم (مانند برداشتن آب مروارید) یا سابقه آسیب شدید چشم نیز این خطر را افزایش میدهد.
علاوه بر این، شرایطی مانند دژنراسیون شبکه (نازک شدن شبکیه محیطی) میتواند افراد را بیشتر مستعد پارگی شبکیه کند که منجر به جدا شدن میشود.
آیا ممکن است ناگهان دچار جدا شدن شبکیه شوید؟
بله – جدا شدن شبکیه میتواند کاملاً ناگهانی رخ دهد، به خصوص اگر پارگی یا سوراخی در شبکیه وجود داشته باشد. هنگامی که ژل داخل چشم (زجاجیه) جابجا میشود یا از آن جدا میشود (فرآیندی به نام جداشدگی خلفی زجاجیه یا PVD)، میتواند پارگی ایجاد کند و به مایع اجازه دهد تا به پشت شبکیه نفوذ کرده و آن را بلند کند.
حوادث آسیب‌زا، مانند نیروی غیر مستقیم به چشم، همچنین میتواند باعث جداشدگی سریع شود.
افراد در چه سنی دچار جدا شدن شبکیه می‌شوند؟
جدا شدن شبکیه بیشتر در افراد میانسال تا مسن، عموماً بین ۴۰ تا ۷۰ سال، شایع است.
با افزایش سن، ژل زجاجیه داخل چشم ما مایع‌تر میشود و میتواند کوچک یا جدا شود و خطر پارگی در شبکیه را افزایش دهد.
چگونه دچار پارگی شبکیه می‌شوید؟
پارگی شبکیه میتواند زمانی ایجاد شود که ژل زجاجیه داخل چشم، شبکیه را بکشد. با تغییر زجاجیه با افزایش سن، ممکن است از شبکیه جدا شود (جدا شدن زجاجیه خلفی) و این فشار مکانیکی میتواند شبکیه را پاره کند.
از دیگر علل می‌توان به آسیب چشم – به عنوان مثال، ضربه به چشم – یا عوارض ناشی از جراحی چشم اشاره کرد.
چطور شبکیه‌ام پاره شد؟
چندین مسیر برای پارگی شبکیه وجود دارد. اگر ژل زجاجیه شما منقبض شود و روی شبکیه کشیده شود (که با افزایش سن رایج است)، میتواند باعث پارگی شود.
آسیب‌های چشمی – حتی آسیب‌های به ظاهر جزئی – نیز می‌توانند منجر به پارگی شوند.
علاوه بر این، برخی از نقاط ضعف ساختاری در شبکیه، مانند دژنراسیون شبکه، آن را در برابر پارگی آسیب‌پذیرتر میکند.
چه کار‌هایی باعث جدا شدن شبکیه می‌شوند؟
در حالی که بسیاری از موارد ناشی از فرآیندهای طبیعی (مانند پیری) هستند، برخی فعالیت‌ها می‌توانند خطر را افزایش دهند. ترومای شدید (مثلاً ضربه مستقیم به چشم) یک خطر آشکار است.
همچنین، افرادی که شرایط مستعدکننده (مانند نازک شدن شبکیه) دارند، ممکن است در طول فعالیت‌های بدنی شدید آسیب‌پذیرتر باشند.
اگرچه کمتر رایج است، اما تغییرات سریع در فشار چشم – به طور بالقوه ناشی از فعالیت‌های در ارتفاع بالا – نیز ممکن است در خطر جداشدگی نقش داشته باشد.
جدایی شبکیه از چه زمانی شروع میشود؟
جدایی شبکیه در صورت عدم درمان میتواند به سرعت پیشرفت کند و منجر به از دست دادن دائمی بینایی شود، زیرا قسمت جدا شده شبکیه خونرسانی خود را از دست میدهد و از کار می‌افتد.
هرچه جدا شدن شبکیه سریع‌تر شناسایی و درمان شود، شانس حفظ بینایی بیشتر میشود.
آیا قبل از جدا شدن شبکیه علائم هشدار دهنده‌ای وجود دارد؟
کاملاً. بسیاری از افراد قبل از جدا شدن کامل، علائمی مانند مگس پران، جرقه‌های نور یا احساس “سایه” که از کنار دیدشان می‌خزد را تجربه می‌کنند.
همچنین، پارگی قبلی (حتی اگر هنوز جدا نشده باشد) یا ناهنجاری‌های ساختاری شبکیه، خطر را افزایش میدهد، بنابراین معاینات منظم چشم مهم است.
فرد مبتلا به جدا شدن شبکیه چگونه می‌بیند؟
بینایی با جدا شدن شبکیه میتواند به طور چشمگیری تغییر کند. اغلب، افراد گزارش می‌دهند که سایه یا حجابی شبیه پرده روی بخشی از میدان دید آنها قرار می‌گیرد.
همچنین ممکن است تاری دید، اجسام شناور تیره و کاهش قابل توجه دید محیطی (جانبی) وجود داشته باشد.
درمان جدا شدن شبکیه چیست؟
درمان به نوع جداشدگی بستگی دارد. برای پارگی‌های کوچک، لیزر درمانی یا کرایوتراپی (انجماد) میتواند پارگی را ببندد.
برای جداشدگی گسترده‌تر، ممکن است جراحی مانند ویترکتومی (برداشتن ژل زجاجیه) یا اسکلرال باکل (قرار دادن باند دور چشم) مورد نیاز باشد.
در همه موارد، مداخله زودهنگام نتایج را به طور قابل توجهی بهبود می‌بخشد.
منبع: https://guysandstthomasspecialistcare.co.uk/news/what-causes-retinal-detachment/
