ترومبوز ورید عمقی یا دی وی تی (DVT)
آیا تا به حال به این فکر کردهاید که چرا احساس سنگینی و درد ناگهانی در پاهایتان ممکن است بیش از یک مشکل ساده باشد؟ عارضه ترومبوز ورید عمقی یا DVT، یکی از وضعیتهای پزشکی جدی است که میتواند سلامت شما را به خطر بیندازد. این عارضه زمانی اتفاق میافتد که لختههای خون در وریدهای عمیق پاها ایجاد میشوند و میتوانند جریان خون را مسدود کنند. این وضعیت نه تنها به درد و تورم در ناحیه مبتلا منجر میشود، بلکه در شرایط وخیمتر، میتواند منجر به آمبولی ریه شود که نیاز به درمان فوری دارد. اگرچه DVT ممکن است به نظر وضعیت نگرانکنندهای بیاید، با شناسایی زودهنگام و درمان مناسب، میتوان از عوارض جدی آن جلوگیری کرد.
در ادامه، به بررسی علائم، روشهای تشخیص و راهکارهای پیشگیری از این عارضه خواهیم پرداخت تا با دانستن آنها، بتوانید سلامت خود را حفظ کنید و از خطرات احتمالی جلوگیری کنید.
آشنایی با ترکیبات و سازوکار خونی بدن
خون متشکل از تعدادی سلول گلبولهای سفید، گلبولهای قرمز و پلاکتها بوده که در مایعی به نام پلاسما در جریان هستند. پلاکتها ذرات کوچکی هستند که در حالت عادی در خون کاری انجام نمیدهند ولی به محض ایجاد هرگونه بریدگی یا خونریزی در رگهای بدن، سریعاً در محل آسیب جمع شده و آنزیمهایی از خود آزاد میکنند که پروتئینهای انعقادی پلاسما (در حالت طبیعی در پلاسما محلول هستند) را از حالت محلول به حالت جامد و فیبرینی تبدیل میکنند.
این پروتئینهای جامد که مانند رشتههای فیبرینی سفت هستند، پلاکتها را در بر گرفته و با هم تبدیل به تودههای سفتی میشوند که لخته خون نام دارد. تولید لخته خون یک فرایند حیاتی برای جلوگیری از خونریزیهای شدید داخلی و خارجی بدن است.
عارضه ترومبوز ورید عمقی چیست؟
ترومبوز وریدی Deep vein thrombosis به تشکیل لخته خون در داخل وریدها اطلاق میشود که میتواند جریان خون را مسدود کند. این وضعیت میتواند در هر وریدی از بدن رخ دهد، اما معمولاً در وریدهای عمیق پاها ترومبوز ورید عمقی، DVT یا وریدهای سطحی اتفاق میافتد.
ترومبوز ورید چه زمانی ایجاد میشود؟
ترومبوز یا بیماری ناشی از لخته خون زمانی ایجاد میشود که در یک سیستم سالم و بدون بریدگی، خونریزی در یکی از وریدها یا شریانهای عمقی اتفاق بیفتد. این بیماری اگر درمان نشود، ممکن است فرد را دچار آمبولی ریوی کشنده یا غیرکشنده کند.
علائم ترومبوز چیست
همانطور که اشاره شدDVT یا ترومبوز ورید عمقی ناشی از اختلالات خونی درون بدن است که گاها عوامل خارجی دیگر در بروز و تشدید این بیماری نقش اساسی دارند. علل پیدایش عارضه DVT به شرح زیر میباشد.
- سن: DVT می تواند در هر سنی اتفاق بیفتد؛ اما خطر بروز آن بعد از 40 سالگی بیشتر است.
- نشستن برای مدت طولانی: وقتی برای مدت طولانی می نشینید، ماهیچه های ساق پا شل می مانند. این باعث می شود که خون به سختی در گردش باشد یا حرکت کند. پروازهای طولانی یا ماشین سواری می تواند فرد را در معرض خطر قرار دهد.
- استراحت در رختخواب: مانند زمانی که فرد برای مدت طولانی در بیمارستان بستری است، این امر می تواند عضلات را ثابت نگه دارد و احتمال DVT را افزایش دهد.
- بارداری: حمل نوزاد فشار بیشتری بر وریدهای پا و لگن وارد می کند. علاوه بر این، لخته می تواند تا 6 هفته پس از زایمان اتفاق بیفتد.
- چاقی: افراد با شاخص توده بدنی (BMI) بالای 30 شانس بیشتری برای DVT دارند.
- برخی بیماری ها: مانند بیماری روده تحریک پذیر، سرطان و بیماری قلبی همگی می توانند خطر ابتلا را افزایش دهند.
- برخی از اختلالات خونی ارثی: برخی از بیماریهایی که در خانوادهها وجود دارند میتوانند خون را غلیظتر از حد طبیعی کنند یا باعث لخته شدن آن بیش از حد معمول شوند.
- آسیب به ورید: می تواند ناشی از شکستگی استخوان، جراحی یا آسیب های دیگر باشد.
- استعمال دخانیات به ویژه سیگار: باعث می شود سلول های خونی چسبنده تر از آنچه باید باشند. همچنین به پوشش رگ های خونی آسیب می رساند که باعث می شود که لخته ها راحت تر تشکیل شوند.
- قرص های ضد بارداری یا هورمون درمانی جایگزین: استروژن موجود در اینها توانایی خون را برای لخته شدن افزایش می دهد.
- التهاب: می تواند به دلیل عفونت، جراحی، جراحت، یا هر علت دیگر رخ دهد.
- عفونت در خون، وریدها یا جاهای دیگر می تواند منجر به DVT شود.
- کلسترول بالا
نشانه ها و علایم دی وی تی
علائم و نشانه های دی وی تی بسیار گسترده است و می تواند در هر فرد متفاوت باشد؛ اما عمدهترین نشانههای این عارضه خطرناک بهصورت زیر است:
- تورم در پای آسیب دیده. (به ندرت تورم در هر دو پا وجود دارد.)
- درد در پا. درد اغلب در ساق پای شما شروع می شود و می تواند تبدیل به احساس گرفتگی یا درد شود.
- پوست قرمز یا تغییر رنگ روی پا.
- احساس گرما در پای آسیب دیده.
- ترومبوز ورید عمقی ممکن است بدون علائم قابل توجه ایجاد شود.
4 روش تشخیص بیماری دی وی تی(DVT)
اگر فردی مشکوک به دی وی تی است، باید فوراً به پزشک مراجعه کند. پزشک قبل از انجام معاینه فیزیکی در مورد علائم و سابقه پزشکی او سؤال خواهد کرد .یک پزشک معمولاً قادر به تشخیص DVT فقط از طریق علائم نیست و ممکن است آزمایشاتی را توصیه کند، از جمله:
- آزمایش D-dimer: D–dimer یک محصول حاصل از تخریب فیبرین یا (FDP) بوده که در حقیقت یک قطعه پروتئین کوچک خونی است و پس از لخته شدن خون توسط فیبرینولیز تخریب شدهاست. علت نامگذاری آن به این علت است که حاوی دو قطعه D پروتئین فیبرین است و توسط پیوند متقابل بهم متصل میشوند. یک نتیجه آزمایش که بیش از مقدار مشخصی از D-dimer را نشان می دهد، نشان دهنده احتمال لخته شدن خون است.
- سونوگرافی: این نوع اسکن میتواند لخته های وریدها و تغییرات در جریان خون را تشخیص دهد.
- ونوگرام: اگر آزمایشات سونوگرافی و D-dimer اطلاعات کافی را نمایش ندهد، ممکن است پزشک ونوگرام را درخواست کند. پزشک یک رنگ را به ورید پا، زانو یا کشاله ران تزریق می کند. تصاویر اشعه ایکس میتواند رنگ را در حین حرکت برای شناسایی محل لخته خون ردیابی کند.
- سایر اسکنهای تصویربرداری: اسکن MRI و CT ممکن است وجود لخته را برجسته کند. این اسکن ها ممکن است در هنگام آزمایش سایر شرایط سلامتی، لخته های خون را شناسایی کنند.
تفاوت آمبولی و ترمبوز چیست؟
ترمبوز و آمبولی هر دو به اختلالات در سیستم گردش خون مربوط میشوند، اما تفاوتهایی در مفهوم و علل آنها وجود دارد:
ترمبوز (Thrombosis)
ترمبوز به معنای تشکیل لخته خون (ترومبوس) درون رگهای خونی است. این لخته میتواند در رگهای وریدی یا شریانی ایجاد شود و تودههای خونی بزرگ را در رگ به وجود آورد.
عوامل مختلفی مانند آسیب به دیواره رگها، جریان خون کند یا تغییرات در ترکیب خون میتواند منجر به تشکیل لخته خون شود. این شرایط میتواند به دلیل بیماریهای عروقی، عدم تحرک طولانیمدت، یا اختلالات ژنتیکی باشد.
اگر لخته خون در وریدها ایجاد شود، میتواند منجر به بیماریهای مانند ترمبوز ورید عمقی (DVT) شود. در شریانها، ممکن است باعث انسداد جریان خون و ایجاد سکته قلبی یا سکته مغزی شود.
آمبولی (Embolism)
آمبولی به معنای مسدود شدن یک رگ خونی توسط یک جسم خارجی به نام آمبولا است. این جسم میتواند لخته خون، حباب هوا، چربی یا سایر مواد باشد.
آمبولی معمولاً به دلیل جدا شدن لخته خون (که به آن ترومبوس گفته میشود) از محل اصلی خود و حرکت آن به سمت دیگر رگها ایجاد میشود. همچنین میتواند به دلیل ورود سایر مواد مانند حبابهای هوا یا ذرات چربی به رگها باشد.
آمبولی میتواند به انسداد جریان خون در رگهای حیاتی منجر شود و مشکلات جدی مانند سکته مغزی، سکته قلبی، یا آمبولی ریه ایجاد کند.
درمان ترومبوز در بازه زمانی بسیار کوتاه در منزل
درمان کلی و موثر جهت پیشگیری و بهبود این بیماری شامل بهرهگیری از دستگاه فشرده سازی DVT یا در اصطلاح IPC به همراه جورابهای فشاری مخصوص است. در ادامه به بررسی بیشتر هر یک از روش درمانی DVT میپردازیم.
ویژگی های دستگاه فشرده سازی DVT به همراه جوراب پنوماتیک
برای افرادی که از عارضه DVT برخوردار هستند یا بازه زمانی نسبتا زیادی را بدون تحرک به سر میبرند، استفاده از یک روش درمانی تضمینی در تسریع روند بهبود ان نقش اساسی دارد. دستگاه DVT یکی از روشهای درمانی و رایج جهت بهبود این عارضه بوده که تاثیر بسیار زیادی در بهبود روند این بیماری در فرد دارد.
- درمان ورم اندام های تحتانی
- جلوگیری از ترومبوز ورید عمقی (DVT)
- افزایش جریان خون در سیستم وریدی اندام ها
- حالت ماساژور جهت بهبود گردش خون در اندام ها
- درمان و کاهش ورم پا ناشی از لنفادم (تجمع مایع لنف)
- پیشگیری از ایجاد لخته خون در رگهای اندام بی تحرک
یکی از اصلی ترین دلایل استفاده و خرید جوراب پنوماتیک یا همان پمپ دی وی تی جهت جلوگیری و درمان لخته خون در پا، درمان ورم پا و درمان واریس در بیمارانی است به دلیل بی تحرکی دچار چنین مشکلاتی شده اند. این وسیله ازیک بخش جورابی شکل که با استفاده از دستگاه پمپ هوا پر میشود، یک دستگاه پمپ هوا و تعدادی لوله های انتقال دهنده هوا تشکیل شده است.
پمپ هوا با ایجاد فشار متناوب، تلاش می کند فشار به صورت متناوب در جوراب افزایش و کاهش یابد تا اثر ماساژدهی داشته باشد وگردش خون در عضو مورد نظر افزایش یابد.
دستگاه فشرده سازی DVT برای چه افرادی مناسب است؟
این دستگاه برای افرادی که تمام روز در وضعیت درازکش قرار دارند، سالمندان، و حتی جهت کاهش ورم پا در بارداری استفاده می شود. چرا که به مرور زمان، عدم تحرک این افراد باعث می شود لخته هایی از خون در رگ های پا ایجاد شود و اگر این لخته خون به سمت اعضای حیاتی بدن همچون قلب حرکت کند، این افراد با خطر مرگ مواجه خواهند شد. علاوبرآن جوراب پنوماتیک می تواند برای بهبود مشکلات غدد لنفاوی در بیماران مورد استفاده قرار می گیرد.
ورزشکارانی که دچار گرفتگی عضلات پا می شوند جهت ریکاوری و رفع گرفتگی عضلات پا می توانند از پمپ دی وی تی به همراه جوراب پنوماتیک استفاده کنند.
نحوه استفاده از جوراب پنوماتیک چگونه است ؟
استفاده اصولی از جوراب پنوماتیک به همراه پمپ فشار دی ویتی تاثیر بسیار زیادی در بهبود و تسریع روند درمانی عارضه ترمبوز وروید عمقی در افراد دارد، جهت استفاده از جوراب پنوماتیک در خانه پیروی از مراحل زیر به شما کمک بسیار زیادی میکند.
- ابتدا لوله های پلاستیکی انتقال دهنده هوا از پمپ هوا به جوراب ها متصل می کنیم. سپس پاها را داخل قسمت جورابی شکل کرده و زیپ آن را می بندیم.
- در نهایت مطابق با برنامه ای که به دستگاه پمپ دی وی تی داده می شود، قسمت جورابی شکل به طور متناوب باد شده و سپس خالی می شود.
- فرآیند باد شدن جوراب درحالت های مختلفی انجام می شود تا با ایجاد فشار مناسب، همه قسمت های پا تحت ماساژ قرارگیرند.
- این کار باعث می شود فشار تنها در یک نقطه از پا نباشد بلکه دستگاه پمپ دی وی تی تلاش می کند همه نواحی مختلف پا تحت ماساژ قرار گیرند.
درنهایت این کار باعث می شود گردش خون در پا افزایش یافته و از ایجاد آمبولی و لخته خون در رگ جلوگیری شود، علاوبرآن این دستگاه می تواند با عملکردی که از خود نشان می دهد، گرفتگی عضلات پا را نیز بهبود دهد.
طول درمان dvt
طول درمان ترومبوز ورید عمقی (DVT) با توجه به مواردی همانند شدت بیماری افراد و پاسخ درمان بیمار به روش درمانی، برای هر فرد متفاوت است. به طور کلی، درمان عارضه ترمبوز ورید عمقی یا دی وی تی معمولاً برای مدت 3 تا 6 ماه ادامه مییابد. در برخی موارد، بسته به ریسکهای خاص و وضعیت بالینی بیمار، درمان ممکن است طولانیتر یا کوتاهتر باشد.
پزشک متخصص میتواند بر اساس وضعیت خاص شما برنامه درمانی مناسب را تعیین کند. مهم است که توصیههای پزشک را به دقت دنبال کنید و دورههای معاینه و پیگیری را جدی بگیرید.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم ؟
اگر علائمی از عارضه دی وی تی دارید، باید هر چه سریعتر با پزشک خود تماس بگیرید. علائم هشدار دهنده و علامت آمبولی ریوی شامل موارد زیر است:
- تنگی ناگهانی نفس
- درد یا ناراحتی در قفسه سینه که هنگام نفس کشیدن عمیق یا هنگام سرفه شدن بدتر می شود.
- احساس سبك سر یا سرگیجه یا غش كردن
- نبض سریع
- مشاهده لختههای خونی در سرفه
درصورتی مشاهده حتی یکی از موارد فوق برای بررسیها و آزمایشات بیشتر بهتر است به پزشک متخصص مراجعه کنید.
سخن پایانی
ترومبوز ورید عمقی (DVT) یکی از مشکلات جدی است که به علت تشکیل لختههای خونی در وریدهای عمیق پاها ایجاد میشود و میتواند به مشکلاتی نظیر آمبولی ریه منجر شود. شناخت علائم، عوامل خطر، و روشهای پیشگیری و درمان این عارضه، میتواند نقشی کلیدی در کاهش خطرات و بهبود کیفیت زندگی افراد ایفا کند.
در این محتوا ما به بررسی علائم، علت و روشهایی که در بهبود این عارضه نقش دارند، پرداختیم. امیدواریم این محتوا به شما در شناخت کامل این DVT کمک کرده باشد. شما میتوانید جهت خرید و اطلاع از قیمت دستگاه پمپ DVT به همراه جوراب پنوماتیک با کارشناسان شرکت فراهوش الکترومکانیک آرسام با برند آنهوما در تماس باشید.